Werkgevers: Maakt u klaar voor generatie Z op de arbeidsmarkt

In 2020 stroomt de eerste netwerkgeneratie van de geschiedenis de hiërarchische werkvloer op. Generatie Z groeit op in een wereld waarin netwerken de norm is. Hyves heeft ongeveer 10 miljoen leden in Nederland, Facebook, op moment van schrijven, een half miljard wereldwijd. En dan hebben we het nog niet over de tientallen andere sociale netwerken die ieder voor zich ook weer duizenden en duizenden leden hebben.

Trouwens, wij voorspellen dat in 2012 de grote volksverhuizing van Hyves naar Facebook zal plaatsvinden. Met andere woorden: we vragen ons ernstig af of Hyves 2020 gaat halen. Hyves neemt dan plaats in het rijtje CU2, Geocities en andere digitale spooksteden. Ook Linkedin gaat het moeilijk krijgen zodra de zakelijke kant van Facebook zich werkelijk gaat ontwikkelen. Die beursgang komt dus net op tijd. Eigenlijk zijn Hyves en Facebook (en ieder ander online netwerk) verzamelingen van sociale netwerken. Je bent niet lid van Facebook, maar van jouw netwerken op Facebook. Vriendengroepen, gedeelde interesses en evenementen zijn allemaal aanleidingen voor het vormen van (soms tijdelijke) netwerken.

Een belangrijk kenmerk van deze sociale netwerken is dat ze organisch gestructureerd zijn. Het aantal en de kwaliteit van je verbindingen met het netwerk bepaalt je positie: sta je in het centrum of bevind je je meer in de periferie. Een netwerk is plat. Een netwerk is horizontaal. Een ander kenmerk: iedereen mag rechtsreeks communiceren met iedereen, zonder aanzien des persoons en zonder blokkades. Aanzien wordt dan ook niet van buiten opgelegd, maar verdient men door veel te communiceren binnen het netwerk. Degenen die het meeste bijdragen aan het succes van het netwerk maken de meeste connecties. Machtige netwerkers kunnen in het dagelijks leven hele gemiddelde levens leiden.

Een voorbeeld. Anneke Bleeker is een maakster van droogboeketten. Ze heeft geen enkele medische opleiding gevolgd. Desondanks heeft Anneke Bleeker de stichting Verontruste Moeders opgericht en onder de vlag van deze stichting is ze een prominent strijdster tegen vaccinatie. Met name vaccinatie tegen het baarmoederhalskanker moet het ontzien. Het internet is haar biotoop. Via Hyves en Twitter wist ze zo’n bekendheid, en daarmee autoriteit, op te bouwen dat ze regelmatig in debat mocht met Professor Roel Coutinho, directeur van het Centrum Infectieziektebestrijding van het RIVM.

De grootte van haar online netwerk heeft van Anneke Bleeker een macht gemaakt in de medische wereld. Zonder kennis, zonder kunde en zonder opleiding. Zelfs een internationaal gelauwerde professional als Roel Coutinho kan niet meer om haar heen. Binnen haar netwerk is Anneke Bleeker de eerste onder haar gelijken. Door prominent aanwezig te zijn, is een breed en diep netwerk om haar heen gegroeid. In dit netwerk heeft iedereen, ook deze maakster van droogboeketten, het volste recht te communiceren en te publiceren. Dat is hoe een netwerk werkt.

In deze organische wereld groeit Generatie Z op. Het bepaalt in belangrijke mate hun sociale kader. Zoals we verderop in dit boek zullen zien ‘vernetwerkt’ de samenleving op bijna alle gebieden. Van onderwijs tot gezinnen, op steeds meer plekken waar jongeren opgroeien zullen we elementen van netwerken gaan herkennen. Rond 2020 stroomt deze grote groep jonge netwerkers de werkvloer op. Dat gaat ongetwijfeld leiden tot interessante ontwikkelingen.

De meeste bedrijven zijn namelijk nog steeds duidelijk hiërarchisch georganiseerd. Ook dan nog. Ze hebben een duidelijke machtstructuur die zich uit in een piramidevorm en heldere organogrammen. In tegenstelling tot sociale netwerken hebben bedrijven duidelijke bazen en duidelijke grenzen. Om een sociaal netwerk staat nooit een hek met een slagboom. Om bedrijven wel. Deze jongeren, die nauwelijks meer opgroeien met denken in hiërarchische bedrijfsstructuren en afgebakende grenzen, beginnen vanaf dat moment hun plek op te eisen. En dat zullen ze luidruchtig doen. Immers, de oude werkethos “hard werken, doen wat de baas zegt, zelf je mond houden en loyaal blijven aan je bedrijf” is dan zeker onbekend en irrelevant geworden.

Deze generatie vraagt een geheel eigen aanpak, terwijl ze moeten samenwerken met de hiërarchische denkers die dan ook nog actief zullen zijn.Voor de manager in 2020 zal de uitdaging zijn: hoe ga ik om met deze ‘clash of cultures’.