Een depressie is goed voor je?

We horen alleen maar nare verhalen over depressies, maar volgens sommige deskundigen zijn ze ook goed voor ons. Lijden is goed voor je! Het heeft een louterend effect. Dat geldt ook voor depressies, zeggen ze.

Marjorie Wallace, voorzitter van de UK belangenorganisatie SANE, die zelf een depressie had, zegt: 'Ik geloof dat mensen die door zo'n akelige periode heen gaan, er sterker uitkomen. Het kan je de kracht geven om te willen overleven, omdat je de afgrond gezien hebt'. Tegelijkertijd benadrukt ze dat het positieve effect alleen geldt voor lichte depressies. Het probleem is dat nergens goed omschreven staat wat een ´lichte depressie´ is. Een dipje, zoals iedereen wel eens heeft? Ja, daar kom je wel overheen.

Zij is niet de enige die er zo over denkt: professor Jerome Wakefield van de Universiteit van New York betoogde in zijn boek ´The Loss of Sadness: How Psychiatry Transformed Normal Sorrow Into Depressive Illness´ dat een depressie ons kan motiveren om ons leven te veranderen, om te leren van onze fouten en uit te zoeken wat we willen. Wederom: als het om ´normal sorrow´ gaat, zeker.

Er is ook een Nederlands onderzoek waaruit bleek dat mensen beter kunnen omgaan met negatieve gebeurtenissen na een depressie en dat dit leidde tot een hogere mate van vitaliteit, psychisch welbevinden, meer ontspanning en sociale activiteiten, een beter beroepsmatig functioneren en algemene gezondheid. Uit een onderzoek van de Duke University in 2002 bleek dat vrouwen die een depressie hadden meegemaakt, langer leefden en dat zou verklaard kunnen worden doordat ze beter opgewassen waren tegen alledaagse problemen en gevaarlijke situaties vermeden. Of dat over lichte, matige of ernstige depressies gaat, meldt het artikel niet.

Volgens dr. Paul Keedwell, psychiater aan de Cardiff University, betoogt in zijn boek ´How Sadness Survived´ dat een depressie een evolutionaire basis heeft: het zet een rem op ons gedrag en zorgt ervoor dat we situaties vermijden die chronische stress veroorzaken. En omdat het zo pijnlijk is, graven we dieper en zorgen we ervoor dat we daar niet nog eens doorheen moeten. Ik vind de titel van zijn boek verwarrend. Een depressie heeft niet veel met verdriet te maken. Depressieve mensen zeggen dat ze niets meer voelen: geen positieve, maar ook geen negatieve gevoelens. Een leeg en doods gevoel vanbinnen. Verdriet voelen en een lekker potje janken, zou juist bevrijdend werken. Dat de depressie als functie kan hebben dat je jezelf in bescherming neemt tegen al te pijnlijke gevoelens, geloof ik wel. Maar vaak verandert er niets aan de situaties die chronische stress veroorzaken: als je in de ziektewet zit, lost dat je werkprobleem niet op en als je opgenomen wordt in een psychiatrische instelling verhelpt dat je relatieprobleem niet.

O'Connell is het ermee eens dat we voorzichtig moeten zijn met de interpretatie van het onderzoek. Mensen zeggen dat ze zich beter voelen na een depressie, maar na zo'n donkere episode zie je alles veel lichter. Ineens is het bijzonder dat je de bloesem mooi vindt. Vroeger was dat normaal. Ineens moet je lachen om al die zeurpieten die klagen over het feit dat het ´s ochtends nog een beetje koud is. Af en toe verschijnen ook van die juichverhalen, zoals het boek ´Pil´ van cabaretier Mike Boddé, die een ernstige depressie doormaakte en dankzij zijn humor en Pil Anafranil uit zijn eigen as herrees. Positieve verhalen kunnen bemoedigend zijn, maar Anafranil is geen wondermiddel. En die up-periode kan ook tijdelijk zijn. Bij ernstige depressies loopt de kans op herhaling op tot 75%. En of je daar nu vrolijk van wordt?

Kortom, ik kan me beter vinden in de opvattingen van Karin Spaink: ´Lijden heeft geen nut. Ziekte komt zonder aanzien des persoons, het is een wreed lot. We kunnen niet verdragen dat ziekten goede mensen bezoeken. Maar een virus heeft geen moraal. Was het maar zo.’ En voor psychische ziekten is dat niet anders. Dat je uit je depressie komt, is niet genoeg: je moet er ook nog wat van leren, jezelf overtreffen, ... Spaink noemt dat ´een vooruitgangsoptimisme – à la we weten steeds meer, we kunnen steeds meer, niemand hoeft meer te lijden – dat ons allen zand in de ogen strooit´.

Bron(nen): The Independent boek Mike Boddé de Volkskrant (Karin Spaink)