Gangbare ideeën over ondergang cultuur Paaseiland kloppen niet

Boeken
maandag, 16 mei 2011 om 00:00
welingelichtekringen header 1
Paaseiland is het meest afgelegen bewoonde plekje op aarde. Op dit kleine eiland – iets groter dan Texel – hebben de bewoners een spectaculaire beeldencultuur tot stand gebracht. Maar tegen welke prijs? Toen Jacob Roggeveen het eiland op eerste paasdag 1722 als eerste Europeaan zag, bleek het eiland geheel ontbost. Ook de cultuur leek op haar retour.
Had die ontbossing voor hongersnood en uiteindelijk de ondergang van de cultuur gezorgd? Onderzoekers als Clive Ponting, Jared Diamond en vele anderen vonden van wel. Paaseiland gold als hét voorbeeld van een maatschappelijke ineenstorting door verkeerd gebruik van de natuurlijke hulpbronnen en een waarschuwing voor de hele aarde.
In het boek 'Beelden van Paaseiland. Over de duurzaamheid van een cultuur' van VU-hoogleraar Jan J. Boersema wordt deze gangbare opvatting tegen het licht gehouden en verworpen. Zo vond de ontbossing op het eiland weliswaar plaats, maar dat bracht de voedselproductie niet in gevaar. Integendeel, er werd juist handel gedreven in van Paaseiland afkomstig voedsel. Bovendien is uit forensisch onderzoek gebleken dat de inwoners van Paaseiland over het algemeen gezonder waren dan de gemiddelde Polynesiër of Europeaan van die tijd. Volgens de nieuwe inzichten is de cultuur op Paaseiland veel geleidelijker aan haar einde gekomen.
Bron(nen): VU boek