Topeconoom: "Lage rente is symptoom van chronisch zieke samenleving"

De Europese economie heeft zwaar te lijden onder de coronacrisis. Toch wil de voormalig hoofdeconoom van de Europese Centrale Bank, Peter Praet, het niet de grootste economische crisis sinds de Tweede Wereldoorlog noemen. "De economische schade valt mee," legt hij uit in Knack.

Gratis geldWel maakt de Belgische topeconoom zich zorgen over de oplopende overheidsschulden. "In principe heb ik niets tegen méér overheidsschuld, en als je nu goedkoop kunt lenen om goede investeringen te doen, waarom niet? Maar ik ben bezorgd dat de overheden geld zullen blijven uitgeven, ook als dat niet meer nodig is. En dat ze zich dus niet verstandig zullen gedragen. Want het is niet omdat het geld gratis is, dat het ook goed wordt besteed."

Praet denkt dat er toch een hogere vermogensbelasting zal komen. "Ten eerste moet er gekeken worden of de overheidsuitgaven niet efficiënter kunnen. Maar met de opgestapelde tekorten en alle nieuwe vragen zal de druk om een solidariteitsbijdrage te introduceren heel sterk zijn. Niemand wil het daar nu over hebben, en dat begrijp ik, want men wil de mensen niet ongerust maken, maar het zal waarschijnlijk niet anders kunnen."

"Ik vind dat niet prettig, maar in een situatie waarbij steeds meer gevraagd wordt van de overheid en de inkomstenbelastingen al zeer hoog zijn, zal een vermogensbelasting moeilijk te vermijden zijn."

Trage vaccinatieHier en daar wordt de huidige crisis de ergste sinds de Tweede Wereldoorlog genoemd. "Daar ben ik het dus niet mee eens. Ja, als je kijkt naar de terugval van het bbp klopt dat natuurlijk. De sociale en psychologische schade is ook enorm. Maar de economische schade valt al bij al nog mee, bijvoorbeeld in vergelijking met de financiële crisis: toen dreigde het hele betaalverkeer stil te vallen. Welke sectoren worden nu vooral getroffen? Horeca, evenementen, kleinhandel. Dat zijn heel belangrijke sectoren voor ons welzijn, maar niet zozeer voor onze welvaart, ze behoren niet tot de productiefste sectoren van onze economie. Maar als de crisis blijft aanslepen, zullen de problemen zich steeds meer over andere sectoren verspreiden. De cafés en restaurants zijn al zo lang dicht dat ook de brouwerijen en andere toeleveringsbedrijven steeds meer nadeel ondervinden. De trage vaccinatie in Europa is niet alleen een probleem voor de volksgezondheid, ook voor de economie stijgt de schade exponentieel. En het zal langer duren voor de economie is hersteld. Alleen een succesvolle versnelling van de vaccinatie kan dat sombere beeld veranderen."

De econoom is weinig optimistisch over onze volle spaarrekeningen. "Er stond nog nooit zo veel geld op de spaarboekjes, maar dat is niet zo’n goede belegging met die lage rente. En dat wordt een maatschappelijk probleem. We leren dat we moeten sparen om later wat meer te hebben, maar dat is nu niet het geval. Dat de rente zo lang zo laag blijft, soms zelfs negatief is, betekent eigenlijk dat de toekomst minder waard is dan vandaag. Dat is het symptoom van een chronisch zieke samenleving."

OngelijkheidTot slot waarschuwt Praet voor onrusten. "Na de euforie zal de spanning groeien over wie de rekening zal betalen. We zullen het geld willen laten rollen, maar we zullen tegelijkertijd geconfronteerd worden met de eisen van heel wat mensen voor hogere lonen en meer overheidsuitgaven. Die soms terecht zijn. Bovendien nam de ongelijkheid de laatste jaren toe, niet alleen tussen de landen maar ook tussen de mensen. Ook dat zal voor onrust zorgen. En de facturen van het verleden, maar ook van vandaag en morgen moeten worden betaald. Wie zal dat doen? In heel Europa ontwijken de politici momenteel die vraag, want de prioriteit is om de pandemie onder controle te krijgen. Maar de vraag wie de facturen zal betalen, zal tot heftige politiek debatten leiden en grote sociale spanningen. In de bestrijding van het coronavirus stond iedereen schouder aan schouder. Zodra die strijd achter de rug is, zullen de conflicten toenemen."

Bron(nen): Knack