Het einde van de individuele vrijheid

Intimiteit is gekoloniseerd. De privacy is dood. Anonimiteit is afgestorven. Dankzij het internet hebben we het recht op individuele vrijheid naar de slachtbank van het collectief laten brengen. Het verlies aan persoonlijke autonomie is de prijs die we graag betalen voor de ‘wonderen’ die het internet ons weet te bieden. De digitale vingerafdrukken hebben geleid tot een vrijwillig gekozen morele blindheid van de hedendaagse mens. Het persoonlijke is nu publiekelijk – beschikbaar voor openbare consumptie. Tot in de eeuwigheid. Het internet kan immers niet worden ingezet om iets te laten vergeten. Wissen is onmogelijk. Het staat vast. Niemand weet nog de grenzen van het privé-domein en het publieke domein.   De huidige staat van de geschiedenis is het ‘tijdperk van de middelmatigheid’. De macht van de massamedia stimuleert de algemene norm van de middelmatigheid: verkoopcijfers, aantal bezoekers van sites, de ‘likes’ en ‘visits’, etc. Intellectuelen, kunstenaars en politici worden overschaduwd door acteurs, sporters en criminelen. De massamedia hebben clowneske vormen aangenomen. Celebrities. Zij maken de dienst uit. Het is een beeldcultuur. Een simulatie van de echte werkelijkheid. Goedkope sensaties. Geweld en criminaliteit worden als amusement gepresenteerd. De technologische consument wordt gestuurd door de anonieme macht van de massa die zich in zijn ziel heeft genesteld: het internet, de televisie, de smartphone. Het werkelijke leven is gereduceerd tot een statistische grootheid. Economische groei, politieke macht, marktpotentieel, consumentenomzet, productiemogelijkheden, etc. De zin van het leven wordt bepaald door activiteiten die je als consument vervult.   Hierdoor is zand gestrooid in de wielen van onze moraal. Terwijl morele onverschilligheid groeit neemt het gebruik aan antidepressiva en allerlei middelen tegen andere welvaartsziektes (ADHD) gigantische vormen aan. We zijn slachtoffer van onszelf geworden. Eenzaam aan onszelf overgelaten in een uit de hand gelopen consumptiemaatschappij. Verveling vreet ons kapot. Melancholie. Facebook en Twitter brengen redding. Samen alleen zijn. Hoe geweldig. Ooit hebben we gevochten voor individuele vrijheid. Tegenwoordig knokken we om bij het nietszeggende collectief te behoren. We leven in het tijdperk van de bits en bytes – niet in dat van ideeën, gedachten en gevoelens. De standaardtaal is een boodschap gereduceerd tot enkele woorden. Staccato. Los. Niet te veel woorden. Een gedereguleerde samenleving zonder enkel verband. Geen gemeenschapsgevoel. Geen autonome individuen. Wel allemaal samen. Samen alleen. Facebook en Twitter zijn onbewuste protesten tegen het feit dat je deel bent van de anonieme massa. Je wil belangrijk worden. Betekenisvol. Het is een gevecht tegen je persoonlijke afwezigheid in de werkelijkheid. Etaleer jezelf. Schreeuw. Vertel je hele hebben en houwen. Pas dan ben je iemand. Het persoonlijke en het publieke schuiven door elkaar heen. Niemand kijkt serieus naar zichzelf. Men etaleert louter ‘hoe geweldig ik het wel niet heb’. Men wil worden gezien. Gehoord. Laat zien wat je hebt en doet. Consumptie, intensiteit, verslaafd aan aandacht. Snel. Sensaties. Avontuurlijk. Zo hoort het. Wie je bent doet niet ter zake. Dat ziet de moderne proleet toch niet meer.   Intimiteit. Privacy. Anonimiteit. Er is niets meer over van de individuele autonomie. Het recht op geheimen valt buiten de consumentensamenleving. We zijn verworden tot armzalige mensjes die zich hebben laten verleiden door George Orwells ‘Big Brother’ – niet in de gedaante van de staat, maar door de anonieme macht van de technologie.   Het is meer dan ooit noodzakelijk dat we in dit ‘semi-totalitaristische tijdperk’ weer onze individuele waardigheid gaan verdedigen. We worden gedwongen mee te doen aan de technologische barbarij. Anders stel je niets voor. Maar als we in staat zijn te ontdekken wat ‘mogelijk zou moeten zijn’, in plaats meedoen aan datgene wat ons wordt opgedrongen, kan zich een gemeenschapsgevoel ontwikkelen waarin onze individuele vrijheid weer serieus wordt genomen. Het is natuurlijk de vraag of de technologische proleet dit stadium wel of niet voorbij is...