Wilders en Bosma komen niet weg met boos zwijgen

'De bal ligt bij Wilders', kopt NRC Next op de voorpagina. Columnist Bas Heine citeert een speech die Wilders eerder dit jaar in Rome hield. Daarin werden de 'linkse multiculturalisten' verantwoordelijk gehouden voor de dreigende 'ondergang' van Europa. "Het wordt tijd dat de politicus uitlegt hoe hij zijn strijd tegen de 'ondergang' van Europa precies vorm wil geven." De kwestie kan volgens Heijne niet worden afgedaan als de daad van een verdwaasde eenling. Het is een van de eerste rechtstreekse vragen aan de leider van de PVV, sinds zijn aanhanger uit naam van de ideologie die Wilders propgaeert een massamoord beging. Onderzoeker naar radicalisme en extreem-rechts Hans Moors vindt volgens de Volkskrant dat Wilders wel 'een soort van verantwoordelijkheid' heeft. Wilders zou zich er te gemakkelijk van af maken door de dader weg te zetten als een gek. "Deze man was niet gek, cognitief niet, en hij is hoog opgeleid. Wilders zou moeten beargumenteren wat er mis is met het gedachtengoed van mensen als Breivik. Aangeven waar voor hem de grens ligt." Historicus Jan Dirk Snel noemt de bijdragen van Wilders aan het debat 'gevaarlijk'. De consequenties worden door anderen getrokken, 'maar het verspreiden van een leugenachtig wereldbeeld is niet onschuldig', zegt hij in het Nederlands Dagblad. De Pers stelt dat het te gemakkelijk is om de zaak af te doen met een korte tweet. "De reden: de overeenkomsten tussen het gedachtegoed van Breivik en dat van Wilders, zijn partij-ideoloog Martin Bosma en andere islamcritici in de wereld zijn simpelweg te groot." De krant wijst erop dat Wilders in zijn proces stelde dat de 'multiculturalistische elites' een 'totale oorlog' tegen de bevolking voeren. "Wat verwacht hij dan van zijn volgelingen? Als er inderdaad een oorlog woedt, is dan niet de logische consequentie dat die naar het zwaard grijpen en terugvechten?'' ''En waarom is zo'n aanslag tegen 'de multiculturalistische elites' dan opeens de actie van een gek?" De PVV-leider zou 'kristalhelder' moeten maken dat het om een geestelijke strijd gaat.