Nederland: Het land waar de burger het minste te vertellen heeft

Opiniepeiler Maurice de Hond maakt zich zorgen over onze rechtsstaat. Hij signaleert een goot aantal rechterlijke dwalingen (Schiedammer parkmoord, Lucia de Berk en vele anderen). Waarom gaan we zo slecht om met onze fouten? De Hond: “Democratie en rechtsstaat in Nederland lopen beduidend meer gevaar dan menigeen in Nederland, en zeker hier in Den Haag, denkt.“

In Engeland is er het één en ander veranderd nadat de Birmingham Six 23 jaar van hun leven ten onrechte in de gevangenis hebben doorgebracht. De Engelsen hebben de onafhankelijke CCRC, waar je terecht kunt als de justitiële keten grote fouten gemaakt lijkt te hebben, toen opgericht. Elk jaar weer worden door toedoen van deze onafhankelijke instelling gemiddeld 25 langdurig gestraften alsnog vrijgelaten. Het vertrouwen in de rechtstaat is er fors door gestegen, en justitie en politie doen hun werk wat beter nu men weet dat hun werk kan worden gecontroleerd. In Nederland lopen voorstellen voor zo’n onafhankelijke toetsing spaak door weerstand vanuit het OM en o.a. vanuit partijen als VVD, PvdA en CDA. Na dit tranendal over de stand van onze rechtsstaat, zou ik ook een uitgebreid verhaal kunnen vertellen over hoezeer de afgelopen tien jaar onze politici door hun optreden het vertrouwen van de burgers in de democratie hebben ondergraven. In de afgelopen 10 jaar sinds het begin van deze eeuw zijn er nu vijf kabinetten gevallen. Langer dan twee jaar in die tijd was er een demissionair kabinet. Keer op keer zien we combinaties van partijen in de regering die er niet in slagen belangrijke hervormingen tot stand te brengen. Maatregelen zijn vaak een zwak compromis tussen de opvattingen van de verschillende regeringspartners en het duurt lang om ze ingevoerd te krijgen. Kabinetten zijn gevallen op gedoe binnen de LPF, het paspoort van Hirsi Ali, een missie naar Uruzgan en nu in feite op de weeffouten bij de samenstelling van het kabinet in 2010. Maar op geen enkele manier heeft de politiek de afgelopen tien jaar serieus gewerkt aan een omvorming van ons parlementair systeem die tot een grotere slagvaardigheid leidt en een grotere invloed en dus betrokkenheid van de kiezers.

Nederland is van alle landen met een democratisch parlementair stelsel het land waar de burger het minst te vertellen heeft. Geen directe keuze van premier, regering of burgemeester. Nadat we één keer een nationaal referendum hadden gehad waar we “nee” hebben gezegd, zullen we dat wel niet meer meemaken. De politici doen hard hun best om het beetje vertrouwen dat er onder kiezers nog in de kracht van het systeem was verder te ondergraven. Met het groeiende gevaar dat als er ergens in Europa, denk aan Spanje of Griekenland, door de slechte economische omstandigheden de vlam in de pan slaat onder de bevolking, dit overslaat naar ons land. Iets wat in de geschiedenis vaker is gebeurd. Democratie en rechtsstaat in Nederland lopen beduidend meer gevaar dan menigeen in Nederland, en zeker hier in Den Haag, denkt.

Dit is een deel van de toespraak die Maurice de Hond hield bij de opening van de expositie “Tragedies to remember” in het Huis van Democratie en Rechtsstaat in Den Haag.

Bron(nen): De hele speech is hier terug te lezen