Zijn alle schizofrenen gevaarlijk?

Opinie
zondag, 17 april 2011 om 00:00
welingelichtekringen header 1
Als we de kranten mogen geloven, kreeg Tristan van der V. de diagnose schizofrenie. Dus? Op basis van een psychiatrische diagnose kun je niet besluiten dat iemand gewelddadig is. Gemiddeld krijgt ongeveer 1% van de bevolking schizofrenie. In Nederland gaat het om circa 130.000 mensen. Het moge duidelijk zijn dat deze mensen niet allemaal gevaarlijk zijn. Integendeel, mensen met schizofrenie zijn vaker slachtoffer dan dader van moord en geweld.
Schizofrenie komt ongeveer even vaak voor bij mannen dan bij vrouwen, maar bij mannen begint het vaak eerder (18-25 jaar) dan bij vrouwen (25-45 jaar). Mannen hebben in het algemeen meer 'negatieve symptomen' (apathie, zelfverwaarlozing, drugs- en alcoholgebruik en agressief gedrag) en vrouwen hebben meer stemmingsklachten en 'positieve symptomen' (wanen en hallucinaties). De vooruitzichten voor iemand met positieve symtomen zijn gemiddeld genomen beter dan die voor iemand met veel negatieve symptomen. En als iemand het op zijn 30e krijgt, is dat ook positiever dan wanneer het op zijn 18e begint. Iemand van 30 heeft vaak al een bepaalde sociale positie opgebouwd (heeft een partner, gezin, sociaal leven). Dat betekent dat als je het over 'een schizofreen' hebt, het om hele verschillende mensen kan gaan.
Toch werken zogenaamde 'deskundigen' grif mee aan deze eenzijdige beeldvorming: Als je schizofreen bent, moet je pillen slikken en als je je pillen niet neemt, draai je door en wordt het link. Zo eenvoudig lijkt dat. Pillen zijn echter niet zaligmakend. Je hoort geen stemmen meer, maar je voelt soms helemaal niets meer. Een aantal mensen gaat door de medicatie als een zombie door het leven. Uit een getuigenis van iemand die de diagnose schizofrenie kreeg (Nieuwe Aarde), blijkt duidelijk dat er ook andere manieren zijn om met verschijnselen die bij schizofrenie horen om te gaan. Zo kun je leren om jezelf af te sluiten voor een overdaad aan prikkels, niet teveel hooi op je vork te nemen, voldoende slapen, ... Veel mensen met schizofrenie leren om voortekenen van een psychose te herkennen en nemen dan maatregelen. Wat dat is, is voor iedereen verschillend. Sommige mensen vinden rust in hun hoofd door te schilderen of door te sporten. Anderen nemen tijdelijk meer medicatie.
Stemmen horen komt ook niet alleen voor bij mensen met schizofrenie. In 1987 nam ik deel aan het 1e congres voor mensen die stemmen horen. De opkomst was enorm. Er waren honderden mensen, die goed konden omgaan met hun stemmen en ze soms zelfs handig vonden. Ze gingen er niet mee naar een psychiater en kregen dan ook niet dat negatieve etiket. Daarna is een wereldwijd netwerk van stemmenhoorders opgezet. Mensen die goed met de stemmen om kunnen gaan, leren aan anderen die dat nog niet zo goed onder de knie hebben hoe ze dat doen. Per slot van rekening zijn er weinig psychiaters die weten hoe het is om stemmen te horen.
foto: Dr. John Forbes Nash in A Beautiful Mind