We zijn allemaal narcisten

Opinie
zondag, 15 april 2012 om 00:00
welingelichtekringen header 1
Het is niet gebruikelijk om hardop te zeggen dat je jezelf heel erg knap vindt. Denk aan de commotie rond Samantha Brick. Zelfs vrouwen als Angelina Jolie weten altijd nog wel een minpuntje te noemen.
Als je op gaat scheppen over je 'goddelijk lichaam' of je 'perfecte presentatie', dan ben je waarschijnlijk een narcist. Maar in zeker opzicht zijn we allemaal narcisten. Alleen weten de meesten van ons dit deel van onze persoonlijkheid te matigen. Bovendien heeft narcisme niet alleen te maken met ons uiterlijk.
Vanuit een psychologisch perspectief zijn er 3 soorten narcisten: klinische narcisten, gezonde narcisten en ongezonde narcisten.
De klinische vorm is de narcistische persoonlijkheidsstoornis. Iemand die daaraan lijdt vindt zichzelf fantastisch en enorm belangrijk. Hij overdrijft zijn prestaties en talenten, verwacht dat men hem erkent als een superieur persoon zonder dat zijn prestaties hier aanleiding toe geven. Hij gelooft dat hij 'speciaal' en uniek is en dat hij slechts begrepen kan worden door andere mensen met een hoge status, van wier kring hij eigenlijk deel zou moeten uitmaken. Een klinische narcist is niet in staat is om zich in te leven in anderen. Ze scheppen op over de prestaties van hun kind bij iemand die net zijn eigen kind verloren heeft. Ook hebben ze geen gevoelens voor hun kind als persoon: het kind wordt gebruikt ter meerdere eer en glorie van zichzelf. Het zou geen stoornis zijn als zijn persoonlijk, sociaal en/of beroepsmatig functioneren er niet onder zou lijden. Vaak functioneert iemand redelijk tot de partner wil scheiden, hij ontslagen wordt of op enigerlei ander manier gezichtsverlies lijdt. Als zijn opgeblazen ego doorgeprikt wordt kan hij ook agressief worden of suïcide plegen.
Er is echter ook gezond narcisme. Dat maakt dat we trots kunnen zijn op ons uiterlijk en prestaties en zelfvertrouwen hebben. Je vindt dat je de moeite waard bent om van te houden. Onderzoek heeft aangetoond dat de meesten van ons denken dat we aantrekkelijk zijn: (Amerikaanse) mensen geven hun uiterlijk een 6 of 7 op een schaal van 10. Een derde van de mensen jonger dan 30 gaf zichzelf een 8 tot 10. Maar gezonde narcisten zijn niet van iedere realiteitszin ontspeend. Je bent een goede vader, maar je bent niet perfect.
Bij ongezonde narcisten ontbreekt die realiteitszin.Ze leiden een normaal leven, maar hun eigendunk leidt vaak tot conflicten. Dit zijn eigenlijk mensen met narcistische persoonlijkheid, bij wie het nog geen stoornis is omdat ze nog redelijk kunnen functioneren. Hun gedrag wordt getolereerd door hun omgeving. Toch komen ze op middelbare leeftijd (het uiterlijk lijdt onder de veroudering, promotie op het werk zit er niet meer in) vaak in een sociaal isolement terecht en worden ze depressief.