Wilders weet niet wat medelijden is

'Wij laten onze AOW'ers niet bloeden voor Brussel.' Zo toont de PVV-leider zijn medelijden met de zwakkeren in de samenleving. Maar heeft hij een juiste opvatting van het begrip 'medelijden'?

Wat zegt de filosofie daarover? Jean-Jacques Rousseau (1712-1778) meende dat uit medelijden alle maatschappelijke deugden voortkomen. Door dit medelijden, zei Rousseau, vereenzelvigen we ons met het slachtoffer, het stelt ons in staat ons in de ander te verplaatsen. In ouderen kun je je makkelijk verplaatsen. Werken gaat niet meer en als er dan op je bezuinigd wordt om een begroting sluitend te krijgen, geeft dat geen pas.

Politiek filosofe Hannah Arendt (1906-1975) meende echter dat medelijden niet thuishoort in de politiek en een privézaak is van individuen. Zodra medelijden politiek wordt, en betrekking heeft op groepen of op niet-persoonlijke relaties, verwordt het tot 'medelijdendheid'. Daarbij vermengt volgens Arendt de oorspronkelijke hartstocht zich met machtsgevoelens en exhibitionisme.

Het lijkt erop dat Wilders een foute inschatting heeft gemaakt: hij verwachtte dat zijn beroep op medelijden bij zijn kiezers sympathie zou opwekken. Zelfs op de website van De Telegraaf staan reacties van AOW'ers die menen dat hij over hun ruggen macht uitoefent: 'Ik ben 65+, heb AOW en kan best 1% missen. De heer Wilders gebruikt de AOW'ers om over onze ruggen het land in een zeer slechte positie manoeuvreren. (...) Verschuil je niet achter AOW'ers, lafaard!'

Wilders lijkt niet te zien dat zijn beroep op medelijden gemakkelijk verwordt tot een uiting van medelijdendheid - een sentiment waarmee hij juist het tegendeel bereikt van wat hij beoogde.

Bron(nen): Trouw