Misdadiger: een beroep met toekomst

Georges Moréas schrijft sinds 2006 een veelgelezen misdaadblog op de website van Le Monde: POLICE ETCETERA. Hij was vroeger hoofdcommissaris van het Korps Landelijke Politiediensten. Na zijn pensionering in 1985 publiceerde hij een twintigtal boeken en scenario’s voor politieseries. In zijn blog van 2 juni 2010 buigt hij zich over de ‘professionalisering en globalisering’ van de misdaad en de gevolgen daarvan voor het politiewerk.

Wanneer ben je een amateur en wanneer een professioneel misdadiger? De meningen daarover zijn verdeeld. Wie heeft gelijk: de criminoloog, de socioloog, de politieman of de Minister van Binnenlandse Zaken? Dat is nog maar de vraag.

Is iemand met een bijstandsuitkering die af en toe een bank berooft of zich schuldig maakt aan een vorm van cybercrime een professional? Er is geen opleiding om misdadiger te worden. Meestal is er sprake van een samenloop van omstandigheden. De dader ‘ontwikkelt’ zich van kruimeldief via draaideurcrimineel tot zware jongen. Dit was bv. het geval bij Jacques Mesrine (1936-1979), 'de man met de duizenden gezichten', een legendarische Franse gangster die werd uitgeroepen tot staatsvijand nummer 1. Hij was een (charmante) psychopaat, maar waarschijnlijk ook verantwoordelijk voor een dertigtal moorden, al heeft men hem daarvoor nooit kunnen veroordelen. In 1977 publiceerde hij zijn autobiografie die later verfilmd werd. Daarin bekende hij slechts één moord. In 1979 werd hij door de politie doodgeschoten.

Georges Moréas wijst er op dat het ‘Peter Principle’ (in een hiërarchie stijgt elke werknemer tot zijn niveau van incompetentie) bijna altijd van toepassing is op dit soort misdadigers. Ze willen altijd meer en proberen hun grenzen te verleggen tot ze zichzelf gaan overschatten en tegen de lamp lopen. Behalve de hebzucht hebben ze nog iets anders gemeen: de angst of beter gezegd het gebrek daaraan. In de psychologie noemt men ze ‘sensation seekers’, de tegenpolen van bangelijke mensen die liever op safe spelen. Gevaarlijk gedrag levert sensatiezoekers een rush op, een energiestoot, die als een kick aanvoelt. De adrenaline giert door hun lijf en ze voelen de onbedwingbare neiging om die kick opnieuw te beleven. Psychopaten ervaren doorgaans minder angst en gaan vaker op zoek naar kicks dan doorsnee mensen. Sensatiezoekers hebben ook eerder de neiging om meer te experimenteren met drugs en hebben meer kans om verslaafd te raken. Anderen beperken zich slechts tot gevaarlijke sporten en hobby’s.

Daar blijft het helaas niet bij. Het gaat niet alleen om professionele misdadigers, maar om nationale en internationale netwerken van criminele organisaties die geleidelijk aan steeds meer economische macht verwerven. Georganiseerde fraudecriminaliteit levert soms miljoenen euro’s op die niet zelden naar het buitenland worden gesluisd. Volgens Moréas heeft het openen van de grenzen binnen de Europese Unie het criminele organisaties makkelijker gemaakt om hun werkgebied te verplaatsen als het vuur hen aan de schenen wordt gelegd. Om deze schaalvergroting en professionalisering van de misdaad aan te pakken, heeft de politie meer middelen en mankracht nodig, maar de regelgeving moet ook dezelfde zijn in alle landen van de EU. Gezien het tempo waarmee de Franse wet afgestemd wordt op de Europese wet- en regelgeving, vreest Moréas dat de moderne variant van de bendes van struikrovers gouden tijden tegemoet gaan.

Bron(nen): Le Monde