"Als Plasterk de nieuwe premier wordt, gaat het mis"

Het nieuwe coalitie-akkoord bevat nogal wat 'rechtse doucheurtjes' voor de grote bedrijven, maar ook voor de lagere inkomensgroepen staan er hoopvolle dingen in, zegt oud-SP-Kamerlid Ronald van Raak in gesprek met BNR.

Er staan opvallend veel details in het hoofdlijnenakkoord. Toch denkt Van Raak dat de band tussen Kamer en kabinet losser wordt. “De afgelopen decennia werd de Kamer heel erg gemanaged vanuit de ministeries, doordat de politieke leiders in het kabinet zaten.”

Ook op bestuurlijk niveau ziet hij een aantal hoopvolle zaken, maar of er écht een nieuwe bestuurscultuur in zit hangt volgens hem af van de premierskeuze. Van Raak noemt het voornemen om de overheid zelf meer kennis en kunde in huis te laten halen veelbelovend – daardoor neemt de afhankelijkheid van consultants en ander externen af. “Ik zie in het programma wel een aantal aanzetten die belangrijk kunnen zijn”, vertelt hij.

De SP'er is zeer te spreken over het vergisrecht, waardoor burgers niet meteen worden afgerekend als ze eens een foutje maken. Ook de sterkere informatiepositie van de Kamer en de positie van klokkenluiders is een stap vooruit. Het kabinet mag op zoek gaan naar nieuwe meerderheden, los van de vier partijen. Dit past in het straatje van de SP'er. “Het is belangrijk om zelf ook plannen te maken.”

Maar vooral de introductie van het correctief referendum klinkt hem als muziek in de oren. “Dat is een wetsvoorstel dat ik zélf in het verleden heb ingediend. Maar the devil is in the details (het gaat om de uitwerking, red.): Gaan mensen aan de onderkant hier echt iets van merken en gaat dit het vertrouwen in de politiek vergroten?”

Het zijn mooie woorden op papier, maar cruciaal is volgens Van Raak wíe het beleid gaat uitvoeren. “Het komt er heel erg op aan dat er een premier komt die kan verbinden, die politiek-strategisch goed opereert en die zichzelf op het tweede plan kan zetten. Dat zijn natuurlijk bijzondere eigenschappen en we moeten nog afwachten wie het gaat worden.”

Ronald Plasterk wordt op dit moment genoemd als premierskandidaat. Van Raak noemt Plasterk 'een hartstikke goede columnist en een aardige man', maar volgens hem beschikt hij niet over deze specifieke karaktereigenschappen. “Hij is een ander soort mens. Dan vind ik eigenlijk ook dat je hem niet met deze taak moet opzadelen.”

“Als minister deed hij niet goed zijn werk, dat heb ik zelf ook meegemaakt.” En volgens het voormalig Kamerlid weten drie van de vier mensen aan de onderhandelingstafel dat ook. “Door hem minister-president te maken doe je af aan de belofte dat je een beter bestuur wilt. Deze taak is hem niet op het lijf geschreven.”