Ajax heeft een metamorfose ondergaan, zeggen de kenners

Landskampioen Ajax heeft de afgelopen jaren een ware metamorfose ondergaan, als we Ajax-watcher van Voetbal International Freek Jansen en voetbalschrijver Menno Pot moeten geloven. Kort gezegd: het elders in den lande zo gehate adagium WZAWZDB (Wij zijn Ajax, wij zijn de beste) heeft plaatsgemaakt voor een sympathiekere uitstraling. Jansen beschreef het in de kampioensspecial van VI, Pot wijdde er een heel boek aan.

PSV-coach Mark van Bommel maakte de vergelijking met de aanschaf van een auto toen hem naar zijn opstelling gevraagd werd. Wie zijn metafoor doortrekt naar het Ajax van de afgelopen drie, vier seizoenen, ziet geen patserige slee meer met harde muziek uit de open ramen, maar een sympathiek en goed presterend no-nonsense wagentje. Mét dekkende doch goedkope autoverzekering, mocht er onderweg schade gereden geworden. Want de huidige trainer Erik ten Hag zette met technisch directeur Marc Overmars naast een 'brede bank' een betrouwbare defensie neer, die het frivole, aanvallende voetbal minder risicovol maakte. Met geld dat werd verdiend door flink in de eigen jeugd te investeren. Niemand trok het overwicht van Ajax van afgelopen seizoen in twijfel.

Menno Pot schrijft in Het Nieuwe Ajax dat de marketingafdeling van de club een groot aandeel in de metamorfose heeft. De berichten op social media hebben een vlotte toon en een hoog zelfspot-gehalte. 'De humor zal u redden' als ijzeren wet. Pot zag het terug op de tribune en bij de jeugd: het publiek is breder geworden. Niet meer die verzameling mopperende witte mannen van pakweg 30 jaar en ouder, maar meer kleuren, leeftijden en etnische achtergronden. Veel meer een afspiegeling van de stad Amsterdam anno nu, vindt Pot. Jochies die vroeger met Messi en Ronaldo dweepten, liepen tijdens en na het indrukwekkende Champions League-seizoen van 2018-2019 in de shirts van 'Lasse', 'Hakim' en 'Matthijs'.

Zoiets als een publieke gunfactor valt moeilijk te duiden, maar het is frappant dat ook Freek Jansen er een column aan wijdde. Hij zag in aanloop naar de bekerfinale Ajax-Vitesse (2-1) Vitesse-supporter Marcel van Roosmalen in gesprek met Ajax-fan Peter R. de Vries bij De Vooravond. Waar van Roosmalen veel zin had in de finale, zag supporter van de oude stempel De Vries het als niemendalletje. 'Ach, die beker'. Vitesse had volgens de misdaadverslaggever bovendien de finale gehaald door te winnen van clubs 'uit het afvoerputje van het Nederlands voetbal'. Alles wat De Vries uitstraalde was het Ajax van vervlogen tijden, schrijft Jansen daarom. De protserige bak die geen prijzen won, is verruild voor een award winning gezinswagen. 'Niet 'WZAWZDB' schreeuwen, maar doen'.