Hup Hollande Hup

Financieel en economisch journalist Roel Janssen over het direct belang van Nederland bij de uitslag van de presidentsverkiezing in Frankrijk. Want wat gaat François Hollande doen als hij komende zondag gekozen wordt: het pad van hervormingen inslaan of het pad van behoud blijven bewandelen?

De enige presidentsverkiezing dit jaar waarbij Nederland direct belang heeft bij de uitslag is niet die van de Verenigde Staten, maar die in Frankrijk. Obama of Romney in het Witte Huis – leuk voor de Amerika-watchers in Hilversum, maar voor Nederland is de Franse president die zijn intrek neemt in het Elysée van veel grotere betekenis. Volgens alle voorspellingen neemt François Hollande, de kandidaat van de Franse sociaaldemocratische partij, komende zondag de sleutels over van Nicolas Sarkozy. Als dat gebeurt, is het een primeur. Niet eerder in Frankrijk is een zittende president die herverkiezing zoekt, verslagen. Bovendien zal de verkiezing van Hollande vergaande gevolgen hebben voor het management van de eurocrisis. Hollande werpt zich op als de ouderwetse sociaaldemocraat die met besteden en belasten de crisis te lijft wil gaan en die verworvenheden van de Franse verzorgingsstaat niet wil hervormen maar beschermen. Hij heeft aangekondigd dat hij het Begrotingspact wil herzien waarover Sarkozy en de Duitse bondskanselier Merkel vorig jaar overeenstemming bereikten en dat door de EU is aangenomen. Hij wil er een Begrotings- en Groeipact van maken, net zoals de Franse sociaaldemocratische premier Jospin in 1997 afdwong dat het Stabiliteitspact veranderde in het Stabiliteits- en Groeipact. Het gaat om meer dan een naam. Hollande wil af van de (Duitse) nadruk op begrotingsdiscipline in de aanpak van de eurocrisis. Maar daar wil Merkel – zij is de eerste regeringsleider die de Franse president na zijn installatie zal bezoeken – niets van weten. Ook al pleiten er recent meer stemmen voor groei: Mario Draghi, de president van de Europese Centrale Bank, wil een ‘groeipact’ en de Europese Commissie is bezig met een ‘groeifonds’.

Fransen en Nederlanders verschillen in veel opzichten van elkaar, maar ze zijn vergelijkbaar in hun houding jegens Europa. In Frankrijk zet een derde van het electoraat – het Front National van Marine Le Pen en de Linkse Partij van Jean-Luc Mélenchon – zich af tegen Europa en de euro. In Nederland is de omvang van het anti-Europa sentiment vergelijkbaar: de aanhang van de PVV en SP. Na de val van het gedoogkabinet-Rutte en na de eerste ronde van de Franse presidentsverkiezingen leek zowel Nederland als Frankrijk af te stevenen op doorbreking van de begrotingsdiscipline. Maar Nederland heeft dankzij de parlementaire staatsgreep van de ‘Kunduz-coalitie’, D66, GroenLinks en Christen Unie, de weg naar hervormingen hervonden. Minister De Jager kan opgelucht een brief naar Brussel sturen met voorstellen om de begroting voor 2013 binnen de Europese afspraken te houden. Door de spectaculaire politieke ontwikkeling in Nederland van de afgelopen week zijn de Europese kaarten opnieuw geschud. Duitsland heeft Nederland terug als trouwe bondgenoot. Als Hollande wint staat Frankrijk alleen, ook al heeft het pleidooi voor minder bezuinigingen een bekrachtiging gekregen bij de Europese sociaaldemocraten: de Franse socialisten van Hollande en de Nederlandse socialisten van Diederik Samson hebben ondubbelzinnig voor deze crisisaanpak gekozen.

De PvdA, traditioneel een pro-Europese partij, staat sinds vorige week in Nederland buitenspel en de vraag is hoe Diederk Samsom na de verkiezingen van 12 september het politieke midden gaat opzoeken. Acuter is de vraag wat François Hollande gaat doen als hij komende zondag gekozen worden. Het pad van hervormingen inslaan zoals in Nederland de drie regenboogpartijen hebben afgedwongen, of het pad van behoud blijven bewandelen. Niet alleen voor Diederik Samsom is het spannend of zijn partijgenoot in Parijs wint. De politieke richting van ‘Holland’ en ‘Hollande’ loopt uiteen. Eén letter maakt een groot verschil in de aanpak van de eurocrisis.