Waarom is de trilogie van Stieg Larsson eigenlijk zo'n enorm succes?

In Nederland zijn al meer dan 2 miljoen exemplaren van Stieg Larssons Millennium trilogie verkocht. In Amerika gingen er veertien miljoen over de toonbank. Inmiddels heeft de Amerikaanse uitgever iets bedacht om de verkoopcijfers nog meer te laten stijgen: een box met de trilogie inclusief het boekje ‘On Stieg Larsson’, achtergrondinformatie over de linkse, kettingrokende en op hamburgers levende Zweedse schrijver. 'Als je na twee jaar uit coma geraakt, en niets weet de trilogie, over de kruistocht van journalist Mikael Blomkvist en een computer hacker, Lisbeth Salander, tegen rechtse krachten in Zweden, is zo’n box van 99 dollar geen miskoop’, schrijft de recensent van The New Yorker, Joan Acocella. Acocella heeft er veel werk van gemaakt om een uiterst lezenswaardige analyse te maken waarom de Millenium trilogie zo populair is. Ook is ze in het leven gedoken van Stieg Larsson, vraagt ze zich af wie nu werkelijk de boeken heeft geschreven of althans herschreven, en beschrijft ze de Zweedse samenleving. Tijdens de decennialange sociaal-democratische regeringen leek Zweden voor veel mensen 'een soort socialistische utopie met zwangerschapsverlof en vrije liefde'. 'Maar net als andere Europese landen kreeg Zweden te maken met een sterke toename van racisme. Plotseling waren er neo-nazi’s en Arisch liga’s, geen verdwaalde geesten die in kelders aan stencilmachines staan, maar soepele figuren, keurig in het pak die zich verkiesbaar stelden voor de politiek.'

Wat de recensent zelf van de trilogie vindt? Over het eerste deel ‘Mannen die vrouwen haten’: 'Een nogal conventionele detective, behalve dat de schurken nazi's en neo-nazi's zijn, en de misdaden buitengewoon griezelig: incestueuze verkrachting (homo en hetero), plus moorden van de meest verschrikkelijke soort.' Over Larssons stijl: 'Hij schendt logica en consistentie. Laat losse eindjes bungelen. Er zijn veel te veel onnodige details. Als Lisbeth naar IKEA gaat, krijgen we een lijst van alles wat ze koopt. ("Twee Karlanda sofa's met zandkleurige bekleding, vijf Poäng fauteuils, twee ronde bijzettafels van helder gelakt berken, een Svansbo salontafel, en een aantal Gebrek bijzettafels", en dat is alleen voor de woonkamer.) De grappen zijn niet grappig. De dialoog kon niet slechter. De frasering en de woordenschat zijn consequent banaal.' 'Als deze tekst het resultaat is van een uitgebreide bewerking, hoe moet de onbewerkte versie er dan uit hebben gezien?', vraagt Acocella zich af. Maar de 'meest verlammende zwakte" van de trilogie vindt ze echter de held. 'Mikael Blomkvist is zo anti-masculien. In een scène waarin met kettingzagen wordt gezwaaid, kan hij geen krachtige maatregelen te nemen. Dat geldt ook voor zijn seksleven. Mikael is onweerstaanbaar voor vrouwen, wordt ons verteld, maar hij maakt nooit de eerste stap.' Nee, ze laat weten de films beter te vinden dan de boeken.

De reden waatom de trilogie zo'n enorm verkoopsucces is, komt volgens Acocella omdat het een wraak-verhaal is. 'Maar ook omdat het een seksuele fantasie is.' Dat verklaart, schrijft ze, ook waarom het zo populair is bij mannen.

Bron(nen): The New Yorker