Waarom Birgit Donker opstapt als hoofdredacteur van NRC

"Geachte lezer. Vandaag deel ik u mijn aftreden als hoofdredacteur mee. Graag had ik de krant nog langer geleid, ik had er de plannen en de ideeën voor. Maar de omstandigheden zijn er helaas niet naar. Ik denk het belang van mijn krant te dienen door mijn functie neer te leggen. Binnen de directie van NRC Media, waarvan ik als hoofdredacteur deel uitmaak, is in de afgelopen weken discussie ontstaan na een gedachtenwisseling met de president-commissaris over de toekomst van de organisatie. Daarbij is in de directie een onoverbrugbaar gebleken interpretatieverschil ontstaan over de manier waarop de autonomie van de redactie het best is gewaarborgd. Ik heb in deze discussie een uitgesproken standpunt ingenomen, omdat met redactionele autonomie niet te marchanderen valt. De verhoudingen in de directie hebben geleden onder deze discussie en op aandringen van de raad van commissarissen treden twee van de drie directieleden af. Ik kan u meteen geruststellen, de krant die u vandaag ontvangt, is even onafhankelijk als de kranten ervoor. In de ruim tien jaar dat ik deel uitmaakte van de hoofdredactie, waarvan de afgelopen drie jaar als hoofdredacteur, heb ik altijd en met volle inzet het belang gediend van de krant – dat wil zeggen, het belang van u: de lezer. Ik heb erop toegezien dat de krant de blik naar buiten gericht houdt. Dat het correspondentennetwerk onderhouden werd, want de correspondenten zijn onze ogen en oren in de wereld. Ik heb thema’s uitgezet zoals de rechtsstaat en Nederland en Europa. De kwaliteit van beeld en vorm aangepakt. De krant naar een semi-24-uurs ritme gebracht, zodat we op internet doorgaan waar de krant ophoudt. En vorig jaar was ik nauw betrokken bij de verzelfstandiging van de krant, omdat ik besefte dat de krant er met die ontwikkeling slagvaardiger op zou worden. Al die tijd heb ik het bewaken van de journalistieke autonomie van de redactie beschouwd als belangrijkste taak, want die is de essentie van NRC. Dat betekent dat onze journalisten onafhankelijk werken, hun enig belang is de lezer van relevante informatie te voorzien. Zo nemen we geen overheidsgeld aan en accepteren we geen door derden betaalde reizen. Die onafhankelijkheid is ons grootste kapitaal. Het is wat de lezer van ons mag verwachten en tegelijkertijd een terrein waarop de lezer ons scherp houdt. Dat blijkt uit de mails die wij dagelijks ontvangen op [email protected], de rubriek waarin ik de afgelopen drie jaar met plezier uw vragen beantwoordde. In de taakomschrijving van de hoofdredacteur staat de journalistiek voorop. De hoofdredacteur is het journalistieke geweten van de krant. Zij bewaakt de journalistieke principes en zet de redactionele hoofdlijnen uit. Maar zij doet meer. Een hoofdredacteur anno 2010 is verantwoordelijk voor de journalistieke kant van innovaties. Innovaties die nodig zijn omdat mensen niet meer automatisch een abonnement nemen op een zesdaagse papieren krant, maar de krant steeds vaker lezen via andere kanalen zoals internet of smartphone. Juist vanuit het idee dat een krant in deze tijd ondernemend is en dat daarbij vanzelfsprekend het journalistieke geweten betrokken moet zijn, nam ik als eerste hoofdredacteur van NRC Handelsblad zitting in de directie van NRC Media, sinds in 2008 onze voormalige eigenaar PCM een decentralisatie doorvoerde. Dat deed ik uit de overtuiging dat het belangrijk is dat de journalistiek direct een stem heeft in het bestuur van het bedrijf. In die directie heb ik vorig jaar bij de verzelfstandiging van NRC Media gewaakt over de journalistieke belangen, in nauwe samenwerking met mijn beide mededirecteuren. Ook bij verkoop geldt dat een krant niet zo maar een bedrijf is – het is cultureel erfgoed waar zorgvuldig mee moet worden omgesprongen. Onze nieuwe eigenaren hebben beloofd dat te respecteren. Dat zo kort na de verzelfstandiging van de krant een verschil in inzicht in de directie mij dwingt mijn functie neer te leggen, stemt mij droef. Maar ik sta mezelf niet toe lang bedroefd te zijn, want in de afgelopen jaren zag ik juist optimisme als belangrijke opdracht. Uitdragen dat het misschien niet gemakkelijk is voor kranten, maar dat de situatie vaak schromelijk wordt overdreven met termen als ‘noodlijdend’. Natuurlijk, als je kijkt naar de daling van het klassieke zesdaagse abonnement is de situatie zorgelijk. Maar daar zijn nieuwe abonnementsvormen voor in de plaats gekomen. Kranten bevinden zich in een revolutionaire overgangsfase. Ik voorspel dat internet en de digitale krant zullen integreren, zodat de lezer ook in de digitale krant op ieder moment van de dag kan zien wat de redactie op dat moment het belangrijkste nieuws vindt. Ik geloof heilig dat er voor de journalistiek zoals wij die bedrijven belangstelling zal blijven. Ik geloof bovendien dat het cruciaal is voor onze samenleving dat er onafhankelijke journalistiek is. Daarom zal ik, ook nadat ik ben teruggetreden, met volle inzet blijven werken voor mijn grote liefde NRC Handelsblad. Ik dank u, waarde lezer, voor uw belangstelling voor de krant en vooral ook voor het scherp houden van uw hoofdredacteur."