Vette pech voor de drie musketiers van het Catshuis

Vette pech voor de drie musketiers van het Catshuis. Op de dag dat Mark Rutte, Geert Wilders en Maxime Verhagen besloten lachend en rokend door te gaan met hun gesprekken over bezuinigingen, kondigde Klaas Knot terloops aan dat de Nederlandsche Bank dit jaar 463 miljoen minder afdraagt aan de schatkist. Dat is een pijnlijke tegenvaller: de onderhandelaars moeten bijna een half miljard extra bezuiniging zien te vinden.

Het nieuwtje uit het jaarverslag van De Nederlandsche Bank werd gisteren weggedrukt door de berichten over de hervatting van de gedoog- en coalitiebesprekingen. Maar het is een harde waarschuwing. DNB houdt ruim een derde van zijn boekwinst over 2011 – 1,2 miljard euro – in als buffer voor mogelijke verliezen in de eurocrisis. Dat zit zo: DNB is onderdeel van het Europese stelsel van centrale banken en hierdoor loopt de Nederlandse centrale bank risico’s door het opkoopprogramma van de ECB van Griekse, Spaanse, Portugese, Ierse en Italiaanse staatsobligaties. Als de ECB in de toekomst moet afboeken op die portefeuille staatsleningen, komen de verliezen terecht bij de nationale centrale banken.

De voorzichtigheid van Knot om voor mogelijke verliezen een voorziening voor te treffen, is op drie manieren pijnlijk voor het kabinet. Ten eerste: de ECB ging tot het opkoopprogramma over omdat de eurolanden te beroerd waren een omvangrijk noodfonds op te tuigen om zwakke landen te redden, uit vrees voor politiek verzet in eigen land. In Nederland hield de PVV het gedoogkabinet gegijzeld. Ten tweede: minister van Financiën De Jager beweerde aanvankelijk dat de noodhulp aan Griekenland en andere landen ons niets zou kosten. Knot presenteert de eerste rekening: 463 miljoen euro.

Ten derde: de persoon van Klaas Knot. Vorig jaar benoemde het kabinet hem als opvolger van Nout Wellink. Wellink had afgedaan, zijn kroonprins Lex Hoogduin werd afgeserveerd. Knot, die toen nog op het ministerie van Financiën werkte, werd door de pr-machine van het kabinet gepresenteerd als ‘buitenstaander’. De Volkskrant trapte erin en bejubelde zijn benoeming als briljante vondst van Jan Kees de Jager. Andere media noemden Knot een ‘vertrouweling’ van De Jager. In werkelijkheid kwam Wellink met het voorstel om Knot te benoemen, toen hem duidelijk werd dat het kabinet een veto over Hoogduin zou uitspreken. Wellink deed dat in een telefoongesprek met Rutte, De Jager kwam er niet aan te pas. Uit het recent verschenen boek ‘De Eurocrisis’ van de Brusselse correspondent van het Financieele Dagblad, Martin Visser, blijkt dat Knot als topambtenaar op Financiën diepgaand van mening verschilde met De Jager over de aanpak van de eurocrisis. Nu, in zijn nieuwe positie als president van DNB, haalt Knot zijn gelijk. Het is een dure les voor De Jager. En een extra opgave van 463 miljoen voor de onderhandelaars in het Catshuis.