Het geluk van de Finnen verklaard: "Velen geloven diep in hun hart niet dat er winnaars en verliezers bestaan"

Finland, het is er koud, donker en echt mooi is het er ook al niet. Toch staan de Finnen op één in het World Happiness Report van de Verenigde Naties. Olaf Tempelman maakte voor Volkskrant Magazine een prachtige reportage waarin hij op zoek gaat naar een verklaring voor het Finse geluk. "Winnaars hebben overal ter wereld buitenhuizen. In Finland hebben verliezers óók buitenhuizen," legt een saunabezoeker hem uit.

De Finnen zelf zijn uiterst bescheiden over hun status als gelukkigste land ter wereld. "Toen Finland in 2018 voor het eerst Noorwegen en Denemarken qua geluk voorbijstreefde, leidde dat niet tot kampioensfeesten, maar tot krantenstukken waarin vraagtekens werden geplaatst bij de onderzoeksmethoden," schrijft Tempelman.

VertrouwenHij ontdekt in gesprekken in een openbare Finse sauna dat de Finnen niet van smalltalk houden. "In dit deel van Europa hadden mensen niet de luxe om over onbelangrijke dingen te praten. Ze werden zo weinig door de natuur verwend dat ze op elkaar moesten kunnen bouwen. Ze zochten elkaar niet op om samen aan het strand olijven te gaan eten, ze zochten elkaar op om samen de ingesneeuwde buurvrouw uit te graven. Wie hier iemand in de steek liet, schond de belangrijkste sociale code," legt een saunabezoeker uit.

OnderwijsOver het beroemde Finse onderwijs schrijft de journalist: "Leraren zijn universitair opgeleid, kwaliteitsverschillen tussen scholen zijn er amper, tot de leeftijd van zestien worden kinderen nauwelijks onderworpen aan toetsen - de school moet geen plek zijn waar ze moeten scoren. En toch scóren die Finse kinderen in vergelijkende onderzoeken gemiddeld beter dan Europese leeftijdsgenoten, inclusief die uit Zweden, Noorwegen en Denemarken."

BelastingmoraalUniversitair gediplomeerd basisschoolonderwijzer Pekka legt in de sauna uit: "Finland is het enige land ter wereld waar geen enkele ouder bijlessen regelt voor zijn kind." Hij vervolgt: "Je kunt het Finse onderwijs niet los zien van de rest van de samenleving en de belastingmoraal, zegt Pekka: 'In landen waar kinderen bijles krijgen, wordt ook zwart gewerkt en belasting ontdoken.' Een Duitse expat die eerder in Nederland en Zweden woonde, zegt het als volgt: 'Nergens is de belastingmoraal zo hoog als in Finland. Ze geloven echt dat het goed is om een tarief van vijftig procent te betalen. Belastingontwijking is net zo uit den boze als zwart werken. Overal in Europa vind je mannetjes die 's avonds goedkoop iets voor je kunnen doen als je ze cash betaalt. In Finland vind je ze niet."

Zo is fooi geven uit den boze. Tempelman: "Wie ten noorden van Helsinki fooi geeft, kan uitgelegd krijgen dat de service bij de prijs zit inbegrepen. Een kelner in Oulu keek mij aan alsof ik hem met steekpenningen had proberen te werven voor de 'Ndrangheta: als we aan zúlke dingen beginnen, eindigen we als Zuid-Italië."

Geen verliezersIn de sauna van Helsinki trekt ict-manager Avi een mooie conclusie: "Overal ter wereld heb je winnaars en verliezers, zegt hij, maar bijna nergens zijn de verschillen tussen die twee zo klein als in Finland. Winnaars hebben overal ter wereld buitenhuizen. In Finland hebben verliezers óók buitenhuizen, je komt ze zelfs tegen in de sauna, ze zijn eigenlijk niet van winnaars te onderscheiden. 'Ik denk dat veel Finnen diep in hun hart niet geloven dat er winnaars en verliezers bestaan. Iedereen moest hier knokken om de winter door te komen, de natuur was hier de grote gelijkmaker.'"

Lees hier het hele verhaal.

Bron(nen): Volkskrant Magazine