Persvrijheid wereldwijd onder druk: Nederland in top drie

De internationale persvrijheid staat in 2025 onder ongekende druk. Dat blijkt uit de nieuwe World Press Freedom Index van Reporters Without Borders (RSF), die onlangs is gepubliceerd. Vooral de economische omstandigheden voor de media zijn drastisch verslechterd: dat onderdeel van de index daalde met meer dan twee punten tot 44,1 - een historisch dieptepunt.

Het is voor het eerst dat de algehele wereldwijde score onder de 55 zakt, wat volgens RSF betekent dat de persvrijheid zich wereldwijd in een “moeilijke situatie” bevindt.

Volgens het rapport is de economische druk op de journalistiek lange tijd onderschat. Het gaat dan niet alleen om directe bezuinigingen, maar ook om de concentratie van mediabezit, de invloed van adverteerders, afhankelijkheid van investeerders en het gebrek aan transparante publieke steun. Deze factoren beperken de onafhankelijkheid van redacties en maken journalisten kwetsbaar voor beïnvloeding.

“Zonder financiële stabiliteit is echte persvrijheid onmogelijk”, schrijft RSF. “Economische afhankelijkheid is een sluipmoordenaar voor vrije journalistiek.”

Opvallend is dat Nederland, ondanks de wereldwijde daling, stijgt naar de derde plaats in de ranglijst, net achter Noorwegen (al negen jaar nummer één) en Estland. Onderaan de lijst staan China (178), Noord-Korea (179) en Eritrea (180), waar persvrijheid vrijwel niet bestaat.

De Verenigde Staten zakken verder weg en komen in 2025 op plaats 57 terecht. RSF wijst op toenemend wantrouwen in de media, deels aangewakkerd door vijandige politieke retoriek. Ook zijn er incidenten geweest waarbij lokale autoriteiten redacties zijn binnengevallen.

De World Press Freedom Index wordt sinds 2002 jaarlijks gepubliceerd. Sinds 2021 wordt een vernieuwde methode gebruikt, waarbij 180 landen worden beoordeeld op vijf onderdelen: politiek, wetgeving, economie, cultuur en veiligheid.

Van de 180 landen bevinden er zich dit jaar 42 in de ernstigste categorie, 48 in de "moeilijke" categorie en nog eens 48 in de "problematische". Slechts 42 landen kennen een "bevredigende" of "goede" situatie voor de pers.

Bron: Statista