Rekenkamer: van 58 miljard aan overheidsuitgaven weet niemand zeker of het ergens op slaat
Van het geld dat ministers jaarlijks uitgeven aan beleid (€94 miljard in 2011) is sinds 2006 42% (€ 36 miljard) op effectiviteit onderzocht. Van de rest staat de effectiviteit niet vast. Voor een deel zal het vast goed besteed geld zijn, maar voor een ander deel vast ook niet en onderzocht wordt het niet, schrijft de Rekenkamer.
Ministers voeren voor het niet onderzoeken verschillende redenen aan. Ministers vinden het bijvoorbeeld nog te vroeg om de effecten van beleid te kunnen meten. De Rekenkamer wijst in een rapport op het risico dat ministeries dit soort argumenten te gemakkelijk gebruiken als rechtvaardiging om beleid niet op effectiviteit te onderzoeken. Daardoor kan het voorkomen dat ineffectief beleid doorloopt zonder dat hieraan iets wordt gedaan.
Er zijn verschillen tussen ministeries. Uit het onderzoek blijkt dat het ministerie van VWS bij driekwart van de beleidsuitgaven – ruim € 4,5 miljard – geen effectiviteitsonderzoek heeft uitgevoerd. Bij het grootste deel hiervan (€3,2 miljard) kon het ministerie niet uitleggen waarom er geen effectiviteitsonderoek was verricht. De ministeries van EZ en SZW doen het relatief goed: het merendeel van het beleid is op effectiviteit onderzocht en voor de niet-onderzochte beleidsonderdelen is meestal een verklaring gegeven.
Voorbeeld van mogelijke verkwisting: met de subsidieregeling ‘Stimulering Duurzame Energieproductie’ (SDE+) wil het ministerie van Economische Zaken de productie van duurzame energie stimuleren. Het kabinet heeft besloten de uitgaven aan de SDE+ te verhogen. Deze verhoging is niet onderbouwd met een analyse van de effectiviteit van de subsidie: in de periode 2006-2011 is er geen evaluatie uitgevoerd.
In al die miljarden is vast wel 6 miljard in het eigen overheidsvlees weg te snijden.
in totaal 180 miljard weggesmeten? we leven in een virtuele, dan wel game wereld, of bevinden we ons in het midden van een orkaan. We weten niet waar de geldsnippers naar toe gaan.
Tja, in mijn tijd bij #SenterNovem werd elk programma intern en extern geëvalueerd. Dat was goede gewoonte. Evaluatie is wegbezuinigd?
Ik heb meerdere Senter-trajecten meegemaakt. Wat kennelijk nooit
(in antwoord op Gerrit Jan de Vries)geëvalueerd werd was of een project niet door zou zijn gegaan als de
subsidie niet verleerd zou zijn.
De vraag is natuurlijk: hoe meet je dat? Er gewoon naar vragen levert geen betrouwbare data op. Het enige wat je kan proberen is monitoren wat er gebeurt met afgewezen projecten: gaan die door? Maar dan heb je het probleem dat deze projecten per definitie anders zijn dan de projecten die wel gesteund worden (anders zouden ze niet afgevallen zijn immers), en is het dus de vraag hoe vergelijkbaar ze zijn. Vooral als het al dan niet door kunnen gaan zonder steun op zichzelf een criterium is voor het verlenen van die steun (en ik weet niet of dat het geval is).
Al met al is het heel lastig om dit soort beleidsinstrumenten goed te evalueren, en daar hebben vast meer ministeries last van. Dat is overigens bij lange na geen vrijbrief om het evalueren op effectieviteit dan maar te laten.
(in antwoord op arjanvrh)Dat is inderdaad lastig te meten. Maar stel dat een bedrijf een product gaat ontwikkelen, en een subsidie ontvangt van 20%, hoe groot is dan de kans dat het bedrijf het product niet zou ontwikkelen zonder die subsidie? Als die 20% het verschil zou moeten maken dan heeft het bedrijf per definitie zelf al niet zoveel vertrouwen in het product. En dat moet de belastingbetaler dan maar subsidiëren.
(in antwoord op André Somers)De SDE+ regeling is een mogelijke verkwisting? Laat dat ‘mogelijke’ maar weg. Zoals ik hier al vaker heb betoogd: de huidige generatie duurzame energie techniek (wind, zon, bio) is niet goed genoeg en levert veel te dure energie op. Het gat wordt gedicht met subsidies o.a. via SDE+. Het is beter een deel van dat geld aan research uit te geven, de rest kan terug naar de belastingbetaler.