Stabiele regering lijkt na 12 september onmogelijk

Opiniepeiler Maurice de Hond voorziet een heel lastige verkiezingsuitslag. Niks wijst er in de laatste peiling op dat er na 12 september een coalitie denkbaar is die op een ruime meerderheid in de Tweede Kamer kan steunen.

In de laatste peilig is goed te zien hoe de electorale verhoudingen onder de kiezers zich verharden en ook hoe het speelveld voor de verkiezingen van 12 september zich ontwikkelt: Het oordeel over vrijwel alle (waarschijnlijke) lijsttrekkers is sinds begin april tussen een half en heel punt gedaald. Niet door de eigen kiezers uit 2010, maar wel door kiezers van andere partijen, met name die van de “andere” kant op de links-rechts schaal.

Het best is dat te zien bij de twee met de hoogste score: Roemer en Rutte. - Roemer blijft het (heel) goed doen onder kiezers van de SP (8.0) en kiezers van PvdA en Groen Links. Met een score van rond de 7 doet hij het bij die kiezers van de PvdA iets beter dan Samsom en bij de kiezers van Groen Links duidelijk beter dan Sap (5.8). Maar bij de kiezers van VVD, CDA en D66 scoort hij inmiddels circa 1.5 minder, rond de 5. Daardoor is zijn totaalscore sinds begin april bijna 1 punt gedaald naar 5,7. - Rutte blijft het goed doen onder de VVD-kiezers (7,6) en hij scoort ook goed onder de CDA-kiezers. Met 6,8 doet hij het maar iets slechter dan Van Haersma Buma.

Bij kiezers van PvdA, SP en Groen Links is hij 0,7 gedaald naar een niveau van rond de 4. De grootste daling zien we bij de kiezers van de PVV. Daar is hij meer dan 2 gedaald naar een niveau van 4.

De positie van Geert Wilders is ook ingrijpend veranderd sinds begin april. Sinds de vorming van het laatste kabinet steeg het oordeel over hem onder de VVD- en CDA-kiezers naar resp. rond de 6 en 5. Begin april was hij onder zijn eigen kiezers gedaald naar een niveau van rond de 7. Maar nu is hij weer terug bij het patroon van voor de vorige verkiezingen. Onder zijn eigen kiezers scoort hij weer een 8. Net zo hoog als Roemer onder de SP-kiezers. Maar onder kiezers van alle andere partijen (inclusief VVD en CDA) scoort hij erg laag. Alleen bij de VVD-kiezers nog iets boven de 3, maar bij de anderen onder de 3.

Als deze oordelen voor 12 september niet ingrijpend veranderen dan wordt de verkiezingsuitslag net name bepaald binnen de volgende drie “blokken” aan de hand van drie basisvragen:

- In welke mate komen de kiezers van de PVV uit 2010 weer op om PVV te stemmen? Als dat in grote mate is komt de PVV in de buurt van haar uitslag uit 2010. - Hoe doet Rutte het ten opzichte van Van Haersma Buma/CDA onder de CDA-kiezers uit 2010 en t.o.v. Pechtold/D66 onder de (potentiele) D66-kiezers? Als hij het niet zo goed doet zal hij er niet in slagen boven de 31 uit te komen van de vorige verkiezingen. - In welke mate slagen Diederik Samsom (PvdA)n en Jolande Sap (Groen Links( erin het forse verlies van dit moment aan de SP om te buigen? Als ze daar niet in slagen dan wordt de SP groter dan de PvdA en wellicht ook groter dan de VVD.

Grote overgangen tussen deze drie “blokken” lijken zich niet te gaan voltrekken. En als dat niet gebeurt zal het in ieder geval moeilijk worden om een regering te vormen, laat staan een stabiele regering met een duidelijke meerderheid. Dat laatste lijkt sowieso, met deze Nederlandse electorale verhoudingen en dit politieke stelsel, onmogelijk.