"Alles is beter dan 'Hollandse toestanden': Nederland is vulgair scheldland"

Yves Desmet,van De Morgen, is niet jaloers op het wankelend populistisch minderheidsexperimentje van Rutte. Prachtige, leerzame column, waarvan we maar hopen dat de collega's van De Morgen het goed vinden dat we hem helemaal plaatsen. Gaat dat lezen . Wat eens de consensusnatie bij uitstek was, is nu een vulgair scheldland geworden, waar alles wat gezegd kan worden, ook maar meteen gezegd moet worden. Waar verkeerd begrepen assertiviteit en hufterigheid het hebben overgenomen van beschaafdheid en beleefdheid Normaal zouden het vandaag de meest slaapverwekkende verkiezingen ter wereld zijn geweest: de Provinciale Statenverkiezingen in Nederland, waar gewoonlijk een onbetekenend aantal kiezers komt opdagen voor een onbetekenend bestuursniveau, dat op zijn beurt wat oude krokodillen en has-beens afvaardigt naar de Eerste Kamer, waar ze dan over meestal onbetekenende dingen beleefd een aantal jaren van onbetekenende mening zullen verschillen.

Dat hebben we dus verkeerd gezien. Premier Marc Rutte (VVD) zelve heeft de Statenverkiezingen uitgeroepen tot de ultieme toetssteen van de Nederlandse beschavingsgraad en democratie. Want als zijn meerderheid - enfin, zijn door Geert Wilders gedoogde minderheid - het niet houdt en geen meerderheid haalt in de Eerste Kamer, dan dreigen er volgens hem - tromgeroffel, ingehouden adem, ogen in afgrijzen heen en weer rollend - "Belgische toestanden". Stel je voor dat het ultieme gidsland zoiets zou overkomen, nee, dan ben je eigenlijk nog beter af met Kadhafi. Want echt lager dan 'Belgische toestanden' kun je niet afdalen, weet de eerste liberale premier uit de Nederlandse geschiedenis.

Het scenario waar Rutte en de zijnen als de dood voor zijn, is een 'split parliament', een toestand waarin er in de Eerste en de Tweede Kamer een verschillende politieke meerderheid bestaat, waardoor de uitvoerende macht eigenlijk handelingsonbekwaam wordt gemaakt, omdat ze haar wetsvoorstellen niet langer door de twee kamers goedgekeurd kan krijgen. Het is niet de leukste situatie om in te regeren, dat klopt, maar zowel de Verenigde Staten, waar een Democratische president niet voor het eerst wordt geconfronteerd met een Republikeinse meerderheid, als Frankrijk, waar die toestand de aanleiding was tot het introduceren van de term 'cohabitation' in de politiek, tonen aan dat ze zeker niet uitzonderlijk is.

Uitzonderlijk zou ze wel zijn in België, waar niet één keer in de geschiedenis een verschillende meerderheid in Kamer en Senaat werd verkozen. Maar Rutte, fris van de skilatten en haast onzichtbaar in de campagne, heeft het niet over die ingewikkelde organisatievorm die een democratie soms kan opleveren, hij doelt op het praktische gevolg: een mogelijke onbestuurbaarheid van zijn regering, volgens hem synoniem met 'Belgische toestanden'.

Toegegeven, als wereldrecordhouder regeringsonderhandelen past ons enige bescheidenheid, maar toch en desondanks: wat een flauwekul.

Als er nu één land in Europa politiek volkomen de trappers is kwijtgeraakt, dan toch onze sympathieke noorderburen? In geen decennium tijd van gezapig en gedogend polderend gidsland geëvolueerd naar de democratie met de grootste jojoverkiezingen en met de grootste versnippering van het kiezerskorps. Nergens anders is het partijlandschap verdeelder, vliegen de zetels bij iedere verkiezing zo driftig heen en weer.

Nergens anders heeft een rauw populisme, terend op het onvermogen van een politieke klasse om de maatschappelijke wrevel tijdig te onderkennen en te ontmijnen, zo'n massaal succes kunnen halen. Wat eens de consensusnatie bij uitstek was, is nu een vulgair scheldland geworden, waar alles wat gezegd kan worden, ook maar meteen gezegd moet worden, waar verkeerd begrepen assertiviteit en hufterigheid het hebben overgenomen van beschaafdheid en beleefdheid.

Nederland, het enige land waar ooit fatsoenlijk democratische partijen als liberalen en christendemocraten zich welwillend laten gijzelen door een eenmansbeweging die 'tuigdorpen' wil oprichten, een 'kopvoddentaks' wil invoeren en die iedere moslim als een potentiële fundamentalist beschouwt, er alleen op uit om de sharia in Nederland te installeren. In een ver vervlogen Nederland zou zoiets ondenkbaar geweest zijn, vandaag is het er niet meer dan normaal dat een minderheidsregering zich afhankelijk maakt van zo'n figuur. Dat zijn dan 'de Hollandse toestanden' waar we als Belgen volgens Rutte jaloers op zouden moeten zijn. Om in het idioom van de Nederlandse premier te blijven: geef mijn portie dan maar aan Fikkie.

Het ronduit grappige is dat deze unieke toestand, deze gijzeling van de klassieke partijen door het populisme en de sloganpolitiek, volgens Rutte de normale en wenselijke toestand is: want maak deze minderheid tot wat ze echt is, namelijk een minderheid die zelfs met gedoogsteun een minderheid blijft, en je krijgt dus volgens hem de totale ineenstorting van de Nederlandse natie.

Terwijl wij dan eerder, als domme Belgen, geneigd zouden zijn te zeggen dat het vrij normaal is dat een democratie net gebaseerd is op de alternantie van opeenvolgende meerderheden, sterker zelfs: dat het er de essentie van is. Maar - off all people - een liberaal leert ons nu dat het anders in elkaar zit: alleen als hij aan de macht blijft, werkt de democratie, anders verglijden we naar 'Belgische toestanden'.

In alle vriend- en nabuurschap, meneer Rutte, maar stukken liever 'Belgische toestanden' dan het wankelend populistisch minderheidsexperimentje dat u aan de gang probeert te houden.