Het Capitool bestormen, dat zou jij nooooit doen. Of wel?

De bestormers van het Capitool in Washington, de viruswappies op het Museumplein, de meesten van ons kunnen zich niet voorstellen dat ze ooit aan zoiets mee zouden doen. Toch zijn we volgens wetenschappers allemáál op te hitsen.

EmotiesDr. Roos Vonk, hoogleraar sociale psychologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen, legt aan Scientias uit dat mensen elkaar vaak automatisch nadoen, zonder zich daar bewust van te zijn. “Dat is aangetoond voor simpele dingen als gapen, lachen of aan je neus krabben. In een groep waar iedereen kwaad en agressief is, is de drempel ook lager om er zelf aan mee te doen. Bovendien kan er nog een ander verschijnsel optreden, dat heet deïndividuatie. Daarbij vergeet je jezelf en je eigen normen en ga je helemaal op in de groep.”

Vonk vervolgt: “Een gemeenschappelijke vijand zorgt ervoor dat de binding in een groep sterker wordt. Bij een sterke binding is de automatische besmetting ook sterker. Daarnaast spelen emoties een belangrijke rol. Mensen besmetten elkaar ook in bijvoorbeeld hun woede. Emoties leiden in het algemeen tot blikvernauwing, waardoor je de langetermijngevolgen van je gedrag niet meer goed in beeld hebt.”

Iedereen is op te hitsenDr. Arjaan Wit, universitair hoofddocent sociale psychologie aan de Universiteit Leiden, vult aan: "Van wat ik tot nu toe heb gezien en onderzocht heb in mensen, zijn we allemaal op te hitsen. Als je maar kwaad genoeg bent, is iedereen ophitsbaar en in staat tot meeslepende daden. Het is de bubbel van de groep waarin we terecht komen en als je nu inderdaad kijkt naar de bestorming van het Capitool, dan kun je helemaal niet zeggen dat dit één bepaald type mens was. Je zag niet louter mensen van het platteland of met een extremistische achtergrond. Niet iedereen kwam daar om de vicepresident op te knopen. Daar geloof ik helemaal niets van. Er zaten wel degelijk ook mensen bij van wie je dergelijk gedrag helemaal niet verwacht. Die hebben aan de meer extreme uitingen van de rellen ook niet meegedaan, maar waren wel net zo boos.”

Tel daarbij op dat groepen burgers in de VS zich echt benadeeld voelen. "Als het écht spannend wordt, als de belangen écht in het geding komen en je bent bang dat je belazerd wordt, of dat nu terecht of onterecht is, dan wil je je stem laten horen. Als je bestolen bent, mag je achter de dief aan! Dat wordt dan de stemming binnen de groep. De groep wordt een bubbel waar je lastig uit komt. Want wat is de bubbel? Dat ligt natuurlijk maar net aan je perspectief.”

Uit de groepHet is lastig om daar uit te komen. Van nature zijn we groepsdieren, de groep verlaten doen we niet zomaar. Toch is dat de enige oplossing. "Wil je trouw zijn aan je eigen normen, dan is het altijd beter om pas op de plaats te maken, uit de groep te stappen en er van een afstandje naar te kijken. En wachten tot je emotie is weggezakt, dan heb je een ruimere blik.”

Bron(nen): Scientias