Er is nu veel aandacht voor medicijnen waar je zonder veel moeite slanker van wordt. Maar er zijn nog veel meer medicijnen waar je juist dikker van wordt.
Waarom veroorzaken medicijnen gewichtstoename?
Medicijnen kunnen op verschillende manieren tot gewichtstoename leiden:
Veranderde eetlust en verzadigingsgevoel: Sommige medicijnen beïnvloeden de neurotransmitters in de hersenen, waaronder serotonine, die het hongergevoel en verzadigingsgevoel reguleren. Dit kan ertoe leiden dat patiënten meer gaan eten omdat hun verzadigingsgevoel verminderd is.
Vochtretentie: Verschillende medicijnen zorgen ervoor dat het lichaam meer vocht vasthoudt, wat resulteert in gewichtstoename. Dit is vaak zichtbaar als gezwollen enkels en onderbenen.
Veranderde stofwisseling: Sommige medicatie kan de stofwisseling vertragen, waardoor het lichaam minder calorieën verbrandt en voedingsstoffen eerder als vet opslaat.
Vetdistributie: Bepaalde medicijnen beïnvloeden hoe vet in het lichaam wordt verdeeld, zoals het beruchte "vollemaansgezicht" bij corticosteroïden.
De grootste medicamenteuze dikmakers
Stemmingsstabilisatoren en antidepressiva
Antidepressiva behoren tot de meest bekende medicijnen die gewichtstoename veroorzaken. Onderzoek toont aan dat mensen die antidepressiva slikken 21% meer kans hebben op gewichtstoename van meer dan 5% van hun lichaamsgewicht. Deze gewichtstoename kan minstens 6 jaar aanhouden.
Olanzapine, een stemmingsstabilisator gebruikt bij bipolaire stoornissen, is bijzonder berucht omdat het het verzadigingsgevoel sterk vermindert, waardoor patiënten blijven eten. Bij antidepressiva en antipsychotica wordt gemiddeld een grotere gewichtstoename gemeld vergeleken met andere medicijngroepen.
Corticosteroïden
Corticosteroïden zoals prednison, prednisolon en cortison zijn krachtige ontstekingsremmers die veel bijwerkingen hebben. Ze veroorzaken gewichtstoename door:
- Verhoogde eetlust
- Vochtretentie door vasthouden van natrium
- Veranderde vetdistributie, met name rond buik en gezicht
- Insulineresistentie bij langdurig gebruik
Bij langdurige inname of hoge dosissen kunnen corticosteroïden het beruchte "vollemaansgezicht" veroorzaken. Belangrijke opmerking: corticosteroïden in de vorm van puffers, sprays of zalfjes hebben deze bijwerkingen in veel mindere mate.
Insuline en diabetesmedicatie
Insuline kan gewichtstoename veroorzaken omdat het de opslag van suikers, vetten en eiwitten bevordert. Wanneer er een overschot aan suiker is nadat de spieren en lever gevuld zijn, wordt dit omgezet in vetweefsel. Type 2 diabetespatiënten die starten met insuline komen gemiddeld 3 tot 5 kilogram aan binnen een jaar.
De gewichtstoename wordt versterkt door:
- Minder glucose uitplassen via urine
- Extra koolhydraten eten bij hypo's (lage bloedsuiker)
- Verminderde fysieke activiteit door hypoangst
- Stimulatie van eetlust in de hersenen
Bètablokkers
Bètablokkers kunnen gewichtstoename veroorzaken door:
- Vermindering van de pompkracht van het hart
- Vasthouden van meer vocht
- Vertraging van de stofwisseling
- Bemoeilijken van intensieve lichaamsbeweging omdat de hartslag niet adequaat kan stijgen
Antihistaminica
Antihistaminica (allergiemedicatie) kunnen tot gewichtstoename leiden omdat ze het eetlustremmende effect van histamine wegneemt. Dit effect treedt vooral op bij dagelijks gebruik, zoals bij chronische allergieën voor huisstofmijt of pollen.
Anti-epileptica
Medicijnen tegen epilepsie zoals valproïnezuur, vigabatrine en gabapentine kunnen gewichtstoename veroorzaken door:
- Stimulatie van de eetlust
- Vermindering van het energieverbruik
- Beïnvloeding van de vetverbranding
- Verhoogde insulineproductie
Controversiële gevallen
De anticonceptiepil
Hoewel veel vrouwen geloven dat de anticonceptiepil dikmaker is, is het echte verdikkende effect nooit wetenschappelijk aangetoond. De waargenomen gewichtstoename wordt vaak toegeschreven aan:
- Tijdelijke vochtopstapeling door hormonale effecten
- Veranderende voedingsgewoonten tijdens de puberteit (15-17 jaar)
- Natuurlijke lichaamsveranderingen in deze levensfase
Schildkliermedicatie
Bij schildklierproblemen is de relatie complex. Een trage schildklier (hypothyreoïdie) kan tot gewichtstoename leiden door een vertraagde stofwisseling. Behandeling met levothyroxine leidt echter niet automatisch tot gewichtsverlies - slechts ongeveer de helft van de patiënten valt af na behandeling.
De Pil
Over de neveneffecten van de anticonceptiepil lopen de meningen en onderzoeken uiteen. Leer er hier meer over
POPULAIR NIEUWS
‘De hitte voelt nu ongemakkelijk, maar het wordt onleefbaar. Eindelijk eens geen 40 graden!’, zullen we zeggen.”
Dit is waarom powernaps je creatiever maken (maar zet wel de wekker!)
Poets je tanden én je borstel: "Tandenborstel bevat vaak meer bacteriën dan wc-bril"
Grote zorgen over AI die mensen bedreigt en manipuleert
Was het dit postertje waarom Douwe Bob wegliep van optreden bij Joods kinderevenement?
