Diplomaat, oorlogsheld en literair meesteroplichter: Romain Gary was het allemaal

Franse schrijver Emile Ajar is in Nederland vooral bekend dankzij zijn roman La Vie devant soi (1975). Toen Frans op de middelbare school nog een serieus vak was, belandde het boek vaak op de leeslijst. Het was niet al te dik en las makkelijk weg, hoewel de titel nog wel eens genoteerd werd als La Vie de François.

Emile Ajar was een alias van schrijver Romain Gary. Uit onvrede met de kritieken die hij kreeg, bedacht hij een alias en schreef als Ajar een aantal succesvolle romans. Niemand had het door. Zo kon het gebeuren dat Ajar in 1975 voor La Vie devant soi de prestigieuze Prix Goncourt kreeg, terwijl hij die als Gary al in 1956 had gekregen voor Les Racines du ciel. En de Prix Goncourt wordt maar een keer aan dezelfde schrijver uitgereikt.

Toch heette hij oorspronkelijk ook niet Romain Gary. Roman Kacew werd in 1914 in Litouwen geboren en naturaliseerde pas op 21-jarige leeftijd tot Fransman. Hij vocht als piloot mee met de geallieerden en werd na de oorlog diplomaat en zelfs consul-generaal. Daarna werkte hij als criticus, scenarioschrijver en filmmaker. Eind 1980 maakte hij, op 66-jarige leeftijd een einde aan zijn leven. Pas toen kwam uit dat Ajar en Gary een en dezelfde persoon waren. "Je me suis bien amusé, au revoir et merci", zo stond er in de geschriften die hij achterliet. Hij trok postuum een lange neus naar heel literair Frankrijk.

Ter gelegenheid van zijn dertigste sterfdag verschenen er een 'beau livre' met bijdragen van o.a. Pierre Assouline en Bernard-Henri Lévy alsmede een Engelstalige biografie. En in het Musée des Lettres in Parijs is een expositie ingericht, die onlangs wegens succes is verlengd (tot 3 april). De mens Kacew/Gary/Ajar blijft de Fransen intrigeren.

Bron(nen): France2 Culture Musée des Lettres