Bezuinigen? Waarom dat tegenwoordig een vies woord is in Den Haag

Eén crisis geleden leek bezuinigen nog bittere noodzaak. Iets met een huishoudboekje dat op orde moest. Maar moeder de vrouw heeft in coronatijd plots een huishoudpot die niet leeg kan. Staat er ineens een geldboom in Den Haag, of liever gezegd een geldbos?

Is het overmacht? Stort Europa in als we, van noord tot zuid en van oost tot west, niet blijven uitgeven? Is de coronacrisis zo anders dat een andere aanpak nodig is? Kan Nederland het wel lijden, de rente is tenslotte laag? Of is het voortschrijdend inzicht?

Ruimte overEerder legde oud-directeur van het CPB en hoogleraar economie Coen Teulings al uit aan RTL Nieuws dat de staatsschuld prima naar 80 procent kan. Het zou zelfs beter zijn voor de economie. In tegenstelling tot veel andere Europese landen zit Nederland daar nog ver onder. “Zolang de staatsschuld lager is dan de vraag naar overheidsobligaties is er eigenlijk geen probleem.” Teulings noemde twee redenen waarom meer dan 80 procent schuld niet wenselijk is. “Dan zal de rente oplopen en wordt schuld duurder." Maar ook: bij een tweede crisis heb je nog wat ruimte over.

Budgettaire anorexia Maar waarom werd er dan na de financiële crisis van 2008 zo hard bezuinigd? Volgens econoom Bas Jacobs had dat niets met economie en alles met politiek te maken. "Ik heb me tijdens de vorige crisis ontzettend kwaad gemaakt over de budgettaire anorexia in Nederland”, zegt de hoogleraar economie en overheidsfinanciën aan de Erasmus School of Economics. "Die heeft tot een dubbele dip geleid die nergens voor nodig was.”

Politieke keuzeDe afgelopen tien jaar is wetenschappelijk bewezen dat bezuinigingen en belastingverhogingen in crisistijd het economisch herstel vertragen, zegt de hoogleraar. "Het bezuinigen was een politieke keuze. Nederland nam andere landen de maat omdat ze te weinig begrotingsdiscipline vertoonden. Daardoor moest de regering wel het goede voorbeeld geven en zelf gaan snijden, wat permanente schade aan de economie heeft toegebracht. Mede door die bezuinigingen is de Nederlandse economie toen zo’n 10 procent van het inkomen definitief kwijtgeraakt ten opzichte van de trendgroei. De werkloosheid is in die periode meer dan verdubbeld.”

Henk Nijboer, jarenlang financieel woordvoerder van de PvdA, ziet nu ook in dat er destijds ‘te snel en te veel’ is bezuinigd. "De les is geweest dat je moet zorgen dat je anticyclisch investeert”, stelt hij in het AD. "Als de rente laag is of zelfs negatief, zoals nu, dan moet je anders met schuld omgaan.”

Bron(nen): AD