Zo ziet een mentaal gezonde persoonlijkheid eruit, volgens de wetenschap

Uit het onderzoek blijkt dat psychologisch gezonde mensen meestal emotioneel stabiel zijn, openstaan voor gevoelens en positieve emoties ervaren. Ze zijn vaak vriendelijk, eerlijk, zelfverzekerd en veerkrachtig onder stress. Eigenschappen als vijandigheid, impulsiviteit of depressiviteit komen nauwelijks voor in hun persoonlijkheidsprofiel.

De onderzoekers baseren zich op het zogeheten Big Five-model, een veelgebruikte indeling van persoonlijkheidskenmerken. Daarbij gaat het om vijf hoofddimensies: extraversie, vriendelijkheid, ordelijkheid, emotionele stabiliteit en openheid. Binnen elke dimensie vallen nog zes ‘facetten’.

Voor dit onderzoek vroegen de wetenschappers aan meer dan 130 persoonlijkheidsexperts, psychologen en studenten om een mentaal gezond persoon te beschrijven aan de hand van die 30 facetten. De overeenstemming tussen de deelnemers was opvallend groot.

Daarna vergeleken de onderzoekers dit ‘gezonde profiel’ met de persoonlijkheidskenmerken van meer dan 3.000 mensen. Daaruit bleek dat wie hoog scoorde op het gezonde profiel, ook daadwerkelijk beter in zijn vel zat.

Deze mensen hadden meer zelfvertrouwen, waren optimistischer, konden hun impulsen beter beheersen, en hadden een stabiel en duidelijk zelfbeeld. Ze waren minder agressief, minder manipulatief, en gingen doorgaans vriendelijk met anderen om.

Opvallend genoeg scoorden ze niet per se laag op eigenschappen als trots of ambitie: sommige trekken die we doorgaans als ‘narcistisch’ zien, zoals zelfverzekerdheid, bleken ook bij gezonde mensen juist aanwezig – zolang ze niet ten koste van anderen gingen.

De wetenschappers onderzochten ook of het ‘gezonde’ profiel overeenkomt met het gemiddelde profiel van mensen. Dat bleek gedeeltelijk zo te zijn: gezonde mensen lijken in grote lijnen op de gemiddelde persoon, maar verschillen vooral doordat ze minder angstig en vijandig zijn. Ze hebben ook meer emotionele diepgang en staan meer open voor nieuwe ervaringen.

Volgens de onderzoekers is hun persoonlijkheidsmodel vooral nuttig voor toekomstig onderzoek. Het biedt een concreet en meetbaar profiel van wat een psychologisch gezonde persoon is. Daarmee kunnen wetenschappers nagaan hoe die eigenschappen ontstaan en hoe ze zich ontwikkelen in de loop van het leven.

Tegelijkertijd benadrukken ze dat gezondheid niet universeel is. Wat in het ene leven of de ene omgeving gezond is, kan elders juist minder goed uitpakken. Maar het profiel biedt wél een handige basis om over het onderwerp na te denken, of zelfs jezelf eens onder de loep te nemen.

Bron: Journal of Personality and Social Psychology