Hoe ver kan het koningshuis gaan?

Een ‘grappenmaker’ heeft de Gouden Koets op Marktplaats te koop aangeboden. “Het gehele land moet inleveren, dus wij als eigenaar van deze Gouden Koets ook,” aldus de advertentietekst.

De ironie is evident. De Oranjes leveren juist niets in, hun jaarlijkse uitkering wordt fors verhoogd. Koningin Beatrix gaat er liefst 31.000 euro op vooruit, en komt uit op een jaarlijkse uitkering van 843.000 euro. En dat terwijl het land kampt met de ernstigste economische crisis sinds de jaren dertig. Hoe wereldvreemd kun je zijn?

Het antwoord is: heel wereldvreemd. Getuige althans de reactie van CDA-fractievoorzitter Van Geel, die even de rol van Oranje-woordvoerder op zich nam en kritiek op de verhoging afdeed als ‘populistisch’. Lekker arrogant. En de beste manier om het PVV-voorstel om twintig procent te bezuinigen op het koningshuis, aan een meerderheid te helpen.

Hoe groot de steun voor de monarchie volgens sommige enquêtes ook mag zijn, diezelfde opiniepeilingen geven aan dat er op zijn minst één achilleshiel is: de kosten. Nederlanders blijken zich enorm te ergeren aan de manier waarop de Oranjes financieel in de watten worden gelegd.

Die ergernis wordt steeds weer gevoed. Door premier Balkenende die op allerlei manieren probeerde te verhullen wat de monarchie werkelijk kost (inmiddels weten we het toch: meer dan 100 miljoen euro per jaar). Door koningin Beatrix die haar boot de Groene Draeck jaarlijks op gemeenschapskosten laat onderhouden, voor een paar ton. Door prins Willem-Alexander die de publicatie laat verbieden van foto’s waaruit blijkt hoe vaak en ver hij op vakantie gaat. En door de rest van de familie, die met allerlei dubieuze fiscale constructies de Nederlandse belastingdienst het nakijken geeft.

Het koningshuis en zijn politieke vrienden hebben kennelijk niet in de gaten dat de steun voor de monarchie aan het afbrokkelen is, onder het volk en ook in de politiek. De politieke partijen van het midden – CDA, PvdA en VVD – worden in rap tempo kleiner. Op de loyaliteit van de nieuwkomers kunnen de Oranjes niet rekenen.

Voor een belangrijk deel heeft het koningshuis dat aan zichzelf te danken. Dat de PVV nu pleit voor bezuinigen op het hof, is een direct gevolg van de manier waarop de Oranjes jarenlang alle kritiek op de multiculturele samenleving hebben weggewuifd. Dankzij de vele koninklijke jachtfestiviteiten zal het wel nooit boteren tussen het hof en de Partij van de Dieren. Opmerkelijk is ook dat de SP sinds kort bij monde van Ronald van Raak een veel republikeinser geluid laat horen – de linkse ‘populisten’ voelen aan dat de Oranjes niet meer boven alle kritiek zijn verheven.

Over niet al te lange tijd zal koningin Beatrix het veld ruimen voor haar zoon. Als het hof en zijn lakeien willen voorkomen dat de troonwisseling wordt aangegrepen voor een discussie over de toekomst van de monarchie, moeten ze vooral alle kritiek op de Oranje-spilzucht afdoen als ‘populistisch’. De republiek is dichterbij dan we denken.