Door het steeds warmere klimaat krijgen gevaarlijke schimmels vrij spel in Europa. Wetenschappers slaan alarm: als er niets gebeurt, krijgen miljoenen mensen de komende jaren te maken met levensbedreigende infecties.
Onderzoekers van de Universiteit van Manchester, onder leiding van de Nederlandse moleculair geneticus Norman van Rhijn, zien een duidelijke link tussen de opwarming van de aarde en de toename van zogeheten pathogene schimmels. Deze schimmels vormen vooral een risico voor mensen met een verzwakt afweersysteem. “We hopen dat ons onderzoek ertoe leidt dat de wereld zich voorbereidt op een gestage toename van het aantal infecties,” zegt Van Rhijn tegen RTL Nieuws. “Als we niets doen, zal het aantal dodelijke slachtoffers flink stijgen.”
Longschimmel met dodelijke gevolgen
Het onderzoek zoomde in op drie soorten uit de Aspergillus-familie: fumigatus, flavus en niger. Die komen het vaakst voor bij patiënten. Gezonde mensen merken er meestal niets van, maar bij mensen met een zwakke gezondheid kan een infectie leiden tot ernstige ademhalingsproblemen. In sommige gevallen raakt de schimmel zelfs de longen, wat tot zware benauwdheid en hoestbuien leidt.
De cijfers zijn ronduit verontrustend. Van Rhijn: “In totaal loopt een infectie voor deze groep in zo’n 40 procent van de gevallen dodelijk af. Er zijn weinig behandelmogelijkheden, weinig medicijnen ook. Sommige varianten van de schimmels zijn ook resistent tegen de medicijnen, dat maakt behandelen extra lastig. Ben je geïnfecteerd met een resistente variant, dan kan het sterftecijfer oplopen tot 60 of 80 procent.”
Explosieve groei verwacht
In Nederland en omliggende landen is de fumigatus-variant het meest aanwezig. De verwachting is dat het aantal besmettingen met deze schimmelsoort in de komende vijftien jaar met maar liefst 77,5 procent stijgt. Dat zou kunnen leiden tot zo'n negen miljoen extra patiënten in Europa.
Tegelijkertijd duikt de uit warmere regio’s afkomstige flavus-variant steeds vaker op in Europa. “Twintig jaar geleden zag je flavus hier nauwelijks,” zegt Van Rhijn, “maar nu zie je het steeds meer toenemen.” Deze variant zou in de komende jaren met 16 procent kunnen stijgen, wat neerkomt op ongeveer een miljoen extra infecties.
Weerstand én resistentie
Flavus vormt een extra risico, omdat deze variant vaak ongevoelig is voor bestaande medicijnen. “20 procent van de stammen van flavus die we in onze patiënten vonden, was resistent tegen in ieder geval één medicijn. Er zijn op dit moment maar vier medicijnen beschikbaar.” De schimmel verspreidt zich via sporen die in de lucht zweven – en die ademen we dagelijks in.
Van Rhijn pleit voor meer alertheid onder artsen. De symptomen lijken namelijk sterk op andere ziektes. “De symptomen zijn hoesten, koorts, problemen met ademhalen en een algeheel gevoel van malaise. Je kunt zo tien ziektes opnoemen met dezelfde symptomen, zelfs verkoudheid. Dus als je hiermee naar een arts gaat ergens in pakweg Friesland of Schotland, vraag ik me af hoe snel men aan een schimmelinfectie denkt.”