Tbs: vooral een centenkwestie?

Robert M. kan tbs krijgen, want het recidivegevaar is met 87 gevallen van kindermisbruik wel aangetoond. Ook al ontbreekt de onderbouwing daarvoor door het Pieter Baan Centrum (PBC). Na 7 weken observatie heeft Robert M. het PBC verlaten. Hij weigerde aan het gedragskundig onderzoek mee te werken. Zo hoopt hij tbs te ontlopen, de verplichte behandeling die jaren duurt en zelfs kan eindigen in een levenslang verblijf in een longstay-kliniek.

Zal Robert M. in zijn opzet slagen? Het komt voor dat rechters tbs opleggen zonder dat gedragsdeskundigen een advies hebben uitgebracht. ‘In het geval van Robert M. kan de rechtbank dat ook doen. De rechters kunnen dat constateren op basis van de feiten. Hij heeft 87 kinderen misbruikt in relatief korte tijd en hij heeft een strafrechtelijk verleden in Duitsland. Er is hier sprake van pedoseksueel gedrag waarbij gebleken is dat de recidivegraad hoog is’, aldus Ameling.

Weigeraars: het is een fenomeen waar ze in het PBC regelmatig me te maken hebben. Want van de 220 personen die jaarlijks naar het PBC worden gestuurd, weigeren 70 medewerking. Toch worden weigeraars bijna nooit eerder weggestuurd, omdat onderzoekers toch aanknopingspunten vinden, bv. naar aanleiding van iemands gedrag in de groep. Ook zijn er gedetineerden die hun starre houding niet volhouden. En je moet van goeden huize komen wil je het PBC verlaten zonder diagnose. Wie zoekt, die vindt ...

Ameling: ‘In het begin van de jaren '90 hadden we een stuk of 5 weigeraars per jaar. Toen stuurden we mensen nog wel terug naar het huis van bewaring'. De forensisch psycholoog is ervan overtuigd dat het aantal weigeraars is gestegen door de komst van de longstayklinieken, eind jaren '90. Een tbs’er komt er terecht als hij is uitbehandeld en daar wil niemand heen.

Het ziet er eigenlijk somber uit voor het tbs-stelsel. Als er meer weigeraars komen, zullen het OM en rechters teruggrijpen op gedragsrapporten uit iemands verleden. Advocaten zullen er alles aan doen om die onderuit te halen, want wat zegt een oud rapport over iemands huidige psyche? Laat staan dat je iets kunt zeggen over het verband met het delict.

‘Tbs loopt inderdaad gevaar’, vindt Ameling. ‘Dat zie je nu al. Er komen steeds minder mensen in de klinieken. Als er niemand meer door de voordeur binnen komt, kun je de achterdeur stevig op slot doen, zodat er ook niemand meer uit gaat. Allemaal eigenbelang van zo’n tbs-kliniek. Het heeft niets te maken met de patiënt, alleen met geld’. Minder doorstroom ook, want ook de behandeltijden nemen toe. Bleven mensen vroeger gemiddeld 6 jaar in een tbs-kliniek, tegenwoordig is dat 9 jaar.

Tbs-klinieken worden voornamelijk gevuld met mensen die zijn onderzocht in het PBC, het enige onderzoeksinstituut van Justitie. Die monopoliepositie noemt Ameling gevaarlijk. ‘Het is een naar binnen gerichte organisatie die niet wordt getoetst door een concurrerende organisatie. In de wet is vastgelegd dat onder een rapport van het PBC de handtekeningen van 2 deskundigen moeten staan, bij voorkeur van 2 verschillende disciplines, bv. een psychiater en een psycholoog. Die onafhankelijke meningen zijn volgens Ameling een farce, omdat de deskundigen in het PBC voortdurend overleggen met elkaar. Je zou pas echt onafhankelijke meningen krijgen als een van de onderzoekers buiten het PBC werkzaam is’.

Bron(nen): De Pers