Geheim dagboek van een Chinees leider

In het diepste geheim moet hij zijn dagboek hebben opgenomen, op dertig cassettebandjes. Hij is er ook nog in geslaagd die bandjes op een of andere manier China uit te smokkelen. Nu vier jaar na zijn dood verschijnen de memoires van de uit de gratie geraakte Chinese leider Zhao Ziyang in boekvorm. Ze bieden een zeldzaam inkijkje in de machtstrijd aan de top van de Chinese communistische partij. De geheime dagboeken worden nu al, ruim voordat ze in de winkel liggen, een groot historisch belang toegedicht omdat ze ook details onthullen over de ware toedracht van het bloedbad op het Plein van de Hemelse Vrede in 1989. Aan het ingrijpen door het Chinese leger, waarbij honderden doden vielen, ging een machtstrijd vooraf tussen hervormingsgezinde krachten onder leiding van Zhao Ziyang en conservatieve communisten onder wie premier Li Peng. De laatsten hadden zich gekeerd tegen de liberaliseringen die waren ingezet. Zhao was op dat moment algemeen secretaris van de communistische partij. Cruciaal in de beschrijving van Zhao Ziyang is een bijeenkomst op 17 mei 1989 in het huis van Deng Xiaoping, waar Zhao het onderspit heeft gedolven. De stem van Deng gaf de doorslag. "Op dat moment was ik overstuur. Ik wilde onder geen beding de algemeen secretaris zijn die het leger had ingezet tegen de studenten." Zhao trad af en verscheen twee dagen later op het Plein van de Hemels Vrede waar hij met tranen in zijn ogen de studenten opriep hun protest te staken. Het mocht niet baten. De studenten hielden vol en twee weken later werd het leger inderdaad op de demonstraten afgestuurd. Zhao zat met zijn familie in de tuin toen hij 's avonds op 3 juni geweervuur hoorde losbarsten, en wist dat zich verdrop een tragedie voltrok. Zhao hield de rest van zijn leven huisarrest tot hij in 2005 overleed.

Bron(nen): The Times Time The Wall Street Journal