KNMI presenteert extreme klimaatscenario's: Nederland moet zich voorbereiden

Een extreme hittegolf, een onbeheersbare natuurbrand, of een voormalige orkaan die een spoor van verwoesting door het land trekt. Het is allemaal denkbaar in het reeds veranderde klimaat, benadrukt het KNMI in een rapport waarin experts zulke scenario's hebben uitgewerkt. Ze wijzen op de risico's, zodat de overheid daarop kan inspelen om Nederland weerbaarder te maken.

"Klimaatverandering wordt vaak beschreven als een verschuiving van het gemiddelde, maar het zijn juist de extremen die de grootste gevolgen hebben", legt het instituut uit. Directeur Maarten van Aalst voegt eraan toe dat het zijn "ergste nachtmerrie" is om verantwoordelijkheid te dragen voor klimaatgerelateerde rampen waar Nederland niet goed genoeg op is voorbereid.

Hij wijst bijvoorbeeld op de duizenden Europeanen die bezweken tijdens de hittegolf van 2003 en op de honderden mensen die omkwamen door de overstromingen van 2021 in de Duitse Ahrvallei. Zuid-Limburg werd toen ook hard geraakt, maar daar was alleen materiële schade. "Allemaal extremen die snel erger worden en waar we kennelijk onvoldoende op voorbereid waren", schrijft Van Aalst in het voorwoord van 'Een Extreem Rapport'.

In het rapport is bijvoorbeeld geanalyseerd welke gevolgen een extreme hittegolf, met dagenlange temperaturen boven de 35 graden, voor Amsterdam zou hebben.

Vertrekpunt is de hittegolf van 2018. Die had al behoorlijk grote gevolgen: "Spoorrails trokken krom, bruggen kwamen vast te zitten, metro's vielen uit en wegen raakten beschadigd. De waterkwaliteit verslechterde, en juist toen veel mensen verkoeling zochten, golden op meerdere plekken negatieve zwemadviezen door blauwalg", somt het KNMI op. Ook de drinkwatervoorziening stond onder druk.

Als zo'n hittegolf heviger verloopt en langer duurt, zijn de gevolgen ernstiger. "Warme nachten bovenop hete dagen zorgen ervoor dat gebouwen niet meer afkoelen, waardoor binnentemperaturen hoog blijven en het lichaam niet kan herstellen", schetsen de onderzoekers. Daardoor zijn meer onwelwordingen, ziekenhuisopnames en oversterfte te verwachten. Hoger stroomverbruik door onder meer airco's zou ook druk op het elektriciteitsnet zetten, "met risico op uitval van koeling en airconditioning in supermarkten, openbaar vervoer en zorglocaties". Overbelasting van hulpdiensten ligt op de loer.

Op basis van dit soort scenario's kunnen instanties noodplannen maken en stresstesten uitvoeren. "Goed aanpassen en tijdig handelen levert de grootste gezondheids- en veiligheidswinst op", is de boodschap.