Zijn honden intelligenter dan katten?

Iedere honden- of kattenbezitter heeft daar vast een antwoord op, maar wat zegt de wetenschap hierover? Het vergelijken van het IQ van verschillende diersoorten is geen sinecure. Hoe vergelijk je bv. een dolfijn met een paard? Katten en honden vertonen meer gelijkenissen, maar ze hebben ook specifieke vaardigheden: een hond kan sneller rennen en een kat kan meer dingen oppakken met haar poot. Een IQ-test waarbij het dier aan touwtjes moet trekken of op hendeltjes moet drukken, zou in het voordeel zijn van de kat.

Psychologen en biologen zochten naar manieren om de intelligentie van dieren te beoordelen, die niet afhankelijk zijn van specifieke vaardigheden. Een eerste manier is het bepalen van de hersenomvang. Mensen hebben gemiddeld genomen grotere hersenen (1400 g) dan de hond (72 g). Maar als dat het enige criteria is, is de olifant (6000 g) hoogbegaafd en de walvis (7.800 g) het meest intelligente dier op aarde.

In de jaren zeventig ontwikkelde de psycholoog Harry J. Jerison een alternatieve manier die hij het Encephalization Quotiënt of EQ noemde (niet te verwarren met het Emotional Quotiënt). Het is een wiskundige formule van het werkelijke gewicht van de hersenen in verhouding tot de verwachte hersenenmassa als het dier een andere grootte had. Hoe groot zouden de hersenen van een chihuahua zijn als hij een kalf was, zoiets. Op basis van het EQ is de mens het intelligentst, gevolgd door mensapen, bruinvissen, en olifanten. De hond komt vlak achter de olifanten en lager op de lijst staan katten, paarden, schapen, muizen, ratten en konijnen.

Er zijn ook nog andere criteria om het IQ te beoordelen. Als eerste stelregel geldt dat dieren die moeten jagen op een levende prooi slimmer zijn dan strikte vegetariërs. Je hoeft niet heel slim te zijn om een blad sla te vangen, maar daarin verschillen honden niet van katten. Een ander criterium is hoe sociaal dieren zijn. Dieren die in een groep leven, zijn slimmer dan solitaire dieren. Dat betekent dat de sociale chimpansees slimmer zijn dan de eenzame orang-oetan, en dat honden intelligenter zijn dan katten, want honden zijn socialere dieren dan katten.

Echt verrassende gegevens kwamen echter pas recent van Suzanne Shultz en Robin Dunbar van de Oxford University. Zij vroegen zich af wat de evolutie betekent voor het IQ. Honden en katten zijn huisdieren geworden en dat maakt dat ze niet meer hoeven te jagen op een levende prooi en meestal niet in een groep leven, behalve de roedel van het gezin. De mens communiceert met ze door middel van woorden en gebaren. Bij honden gebeurt dit meer dan bij katten. Daarom zou je kunnen verwachten dat honden een grotere stijging van hun EQ laten zien dan katten. Dat werd onderzocht met behulp van 511 verschillende monsters, variërend van uitgestorven (fossiele) soorten tot de huidige levende exemplaren. Daaruit blijkt dat het EQ van honden geleidelijk aan stijgt in de loop van de tijd, terwijl dat van katten op vrijwel hetzelfde niveau bleef. Dit zou kunnen betekenen dat honden slimmer zijn dan katten en dat het verschil tussen de soorten met de tijd toeneemt. Dat laatste is nog maar de vraag, want welke evolutie maakt de hond als huisdier nu nog door?

Bron(nen): Psychology Today