De mongool, de moeder en de filosoof

Boeken
donderdag, 29 december 2011 om 00:00
welingelichtekringen header 1
Als studente Thecla Rondhuis zwanger blijkt, slaat haar fantasie op hol. Zal haar kind opgroeien tot geleerde, zal hij muzikaal zijn of juist sportief? Die dromen verdampen zodra Ramon geboren wordt. Haar zoon blijkt 'een mongooltje' te zijn.
Ramon is nu 37 en al die jaren heeft Rondhuis - filosoof, schrijver en docent - schriftjes bijgehouden waarin ze haar ervaringen met Ramon heeft opgetekend. Die schriftjes heeft ze bewerkt tot een boek, dat een inkijkje geeft in het gezin waarin snel na Ramon nog 3 kinderen worden geboren. Die kinderen zijn inmiddels de deur uit. Ramon is er nog.
Het mooie van dit boek is dat het draait om Ramon en niet om de gevoelens van zijn moeder. Rondhuis heeft het zelfs geregeld over 'de moeder van Ramon', om dan op volstrekt natuurlijke wijze weer vanuit zichzelf te praten. Het resultaat is een vreemde, maar effectieve mengeling van precieze observatie en warme betrokkenheid.
De drijvende vraag is: wat gaat er in mijn zoon om? En dat is voor een groot deel gissen, want Ramon praat nauwelijks. 'Ik kan niet achter de vensters van zijn ogen kijken en kan niet weten wat hem bezielt. Ik zie slechts gedrag en de omstandigheden waaronder hij dit aan de dag legt', schrijft Rondhuis. Soms voelt ze wel aan wat er aan de hand is. Maar soms ook niet. Zo loopt Ramon maandenlang rond met een bril waarin het glas verkeerd in het montuur zit.
Goed kijken naar Ramon is dus een noodzaak. En dat leidt tot levendige observaties, bijvoorbeeld van Ramons liefde voor rituelen en ceremonieel vertoon, zoals het circus, Sinterklaas en het koningshuis. Of van de manier waarop Ramons geest is gericht op behoud van het vertrouwde. Als de andere 3 kinderen gaan puberen en zich afzetten tegen de mores in huis, is dat heel lastig voor Ramon. Hij wil juist doen zoals altijd.
Deze beschrijvingen groeien onder de handen van Rondhuis geregeld uit tot bredere bespiegelingen, waarin ze haar filosofische inslag toont. Zo vraagt zij zich af wat de persoonlijkheid van Ramon is. Wat is er eigen aan hem, los van zijn handicap? Ramon lijkt introvert, maar dat kan voortvloeien uit zijn spraakgebrek. Is het eigenlijk wel mogelijk om een karakter los te zien van omstandigheden?
Bron(nen): de Volkskrant