Ben je hypomaan, bipolair of gewoon humeurig?

Iedereen heeft wel een eigenschap die (ver) afwijkt van het gemiddelde. Als iedereen gemiddeld zou zijn, zou het ook maar een saaie bedoening zijn. Maar wanneer wordt bepaald gedrag echt afwijkend? Enerzijds moet je voorzichtig zijn met het uitdelen van psychiatrische etiketjes. Dat gebeurt al genoeg. Anderzijds kun je jezelf veel leed besparen als je weet wat er met je aan de hand is, als je bv. steeds weer vastloopt in je werk en/of relaties. Heb je sterke stemmingsschommelingen? Ben je erg prikkelbaar? Wanneer heet het dan een bipolaire stoornis? Een van de belangrijkste criteria is of de stemmingswisselingen alleen maar optreden in bepaalde situaties? Als er altijd een reden aan te wijzen is voor je stemming, dan is het waarschijnlijk geen bipolaire stoornis. Volgens het klassieke scenario ga je je steeds energieker en opgewekter voelen. Je denkt sneller, legt sneller verbanden, je bent creatiever en bereikt daardoor vaak betere resultaten. Je bent optimistisch over de toekomst en je voelt je top. Die toestand heet hypomanie. Zolang het je niet hindert in je persoonlijke, beroepsmatige of sociaal functioneren is het geen stoornis, dus geniet ervan. Het kan echter nog een stapje verder gaan. Je bent zo optimistisch over je financiën dat je veel geld begint uit te geven. Je bent ervan overtuigd dat binnenkort de zilvervloot binnenloopt, dus neem je alvast een voorproefje. Je bent erg impulsief en neemt meer risico's. Je hebt zoveel ideeën en dus zoveel te doen dat je niet meer dan 2 of 3 uur slaapt per nacht, maar daar word je niet minder energiek van, integendeel. Tijd om te eten heb je ook niet. Dan ben je manisch. Je korte nachten en je karige dieet leiden tot uitputting. Je gaat je angstig en onrustig voelen. Het is één grote chaos in je hoofd. Je praat veel en je verhalen zijn onsamenhangend. Soms krijg je psychotische verschijnselen, zoals een grootheidswaan. Een manie wordt echter niet altijd gekenmerkt door een overdreven opgewektheid. Sommige mensen zijn tijdens een manische episode erg dysfoor, d.w.z ontstemd, prikkelbaar en humeurig. Deze vorm van manie is moeilijk te onderscheiden van een gemengde episode. Dan ervaren mensen tegelijkertijd manische en depressieve verschijnselen. Ook zij kunnen erg prikkelaar zijn. Behalve de intensiteit van de emotie speelt ook de duur een belangrijke rol. We hebben allemaal goede en minder goede dagen. Iemand die humeurig is, heeft waarschijnlijk meer slechte dan goede dagen. Maar als je een bipolaire stoornis hebt, heb je depressieve episodes die minstens 2 weken aanhouden. De hypomane (of manische) toestand duurt minstens 4 aaneengesloten dagen, maar meestal langer. Als je veel kenmerken van een bipolaire stoornis hebt, maar nog net niet zo ernstig zou je toch kunnen overwegen om een psychodiagnostisch onderzoek te laten doen. Het kan een voorstadium van een bipolaire stoornis zijn. Zeker als er meer mensen in de familie een bipolaire stoornis hebben of hadden, is voorzichtigheid geboden. Als je depressief bent en je hebt af en toe ook hypomane episodes (alleen maar vrolijker en drukker dan normaal), is dat voor je arts belangrijk om te weten. Je hebt dan namelijk veel kans dat antidepressiva niet werken, terwijl er andere middelen zijn die dat wel doen. Meer weten?

Bron(nen): Psychology Today