De grote angst van skigebieden in de Alpen

In de Alpen groeit de onrust. Waar ooit lokale families en gemeenten de wintersport bepaalden, rukken nu Amerikaanse investeerders op. Bedrijven als Vail Resorts kopen zich in in Zwitserse en Oostenrijkse skigebieden, en met hun komst verandert niet alleen het toerisme, maar ook het eigendom van hele bergdorpen.

In plaatsen als Andermatt, ooit een rustig Zwitsers dorp, is inmiddels een miljardenproject van buitenlandse investeerders verrezen. Eerst was er de Egyptische ondernemer Samih Sawiris, nu hebben Amerikanen via Vail Resorts de liftmaatschappij grotendeels in handen. De verandering is zichtbaar: luxe hotels, Engelse opschriften, een internationaal publiek – en prijzen die de hoogte in schieten. Lokale ondernemers profiteren deels, maar vrezen dat ze hun vrijheid verliezen.

Andere dorpen willen juist onafhankelijk blijven. In Flims besloten drie gemeenten zelf de plaatselijke liftmaatschappij op te kopen voor zo’n 94 miljoen frank om te voorkomen dat buitenlandse partijen de koers zouden bepalen. In Oostenrijk lukt dat beter dan in Zwitserland: daar zitten de kabelbanen vaak nog in handen van lokale aandeelhouders en families. Hun samenwerking zorgt ervoor dat grote buitenlandse fondsen nauwelijks voet aan de grond krijgen.

In Oostenrijk is de structuur veel gefragmenteerder: liften zijn vaak in handen van tientallen lokale aandeelhouders, families en gemeenten die winsten herinvesteren in liften en pistes in plaats van dividend uit te keren.

De belangstelling uit Amerika heeft logica. Door klimaatverandering wordt sneeuw schaarser, dus worden de sneeuwzekere gebieden economisch aantrekkelijker. Wie nu een hooggelegen resort bezit, heeft straks goud in handen. De Amerikaanse aanpak is bovendien winstgedreven: men verkoopt seizoenspassen die goedkoop lijken, maar de prijzen in de dorpen zelf jagen omhoog.

Alles is te koop. Dus ook de Alpen. De Alpen lijken zo een spiegel van een bekend Europees dilemma: economisch succes trekt buitenlandse investeerders aan, maar daarmee dreigt het karakter van de regio verloren te gaan. Wat overblijft, is de vraag of skigebieden straks nog van en voor de lokale bevolking zijn – of alleen van het mondiale kapitaal.