Macrons failliet: Frankrijk op de rand van de financiele afgrond

Emmanuel Macron heeft buiten Frankrijk een goede naam. Maar in Frankrijk hebben ze schoon van hem. En dat is logisch. Zijn economische beleid (of he ontbreken daarvan) bracht het land op de rand van het bankroet.

Frankrijk bevindt zich op een financieel en politiek breekpunt dat gevolgen heeft voor heel Europa. De staatsschuld is opgelopen tot ruim 3.350 miljard euro, oftewel 114% van het bbp—een stijging van 13 procentpunt sinds 2017. Daarmee overschrijdt het land ruimschoots de EU-norm van 60%, en komt het in de buurt van Zuid-Europese crisislanden als Italië en Spanje. Pogingen tot stevige bezuinigingen, zoals het plan van premier Bayrou voor bijna 44 miljard euro aan uitgavenverlagingen, stranden op felle maatschappelijke tegenstand en politieke verdeeldheid.​

Een centrale speler in dit debacle is president Emmanuel Macron. Onder zijn bewind steeg de Franse schuld met zo’n 1.000 miljard euro. Economen wijzen onder meer op de coronapandemie en energiecrisis als belangrijke oorzaken. Maar Macron voerde daarnaast forse belastingverlagingen door, vooral ten gunste van bedrijven en de rijken. De afschaffing van de vermogensbelasting alleen al kostte de staat volgens het OFCE jaarlijks zo'n 25 miljard euro; verlaging van de vennootschapsbelasting nog eens 50 miljard euro per jaar. Deze politieke keuzes zorgden voor een structureel lager inkomen bij stabiele uitgaven, waardoor het tekort verder opliep.​

De Franse aanpak van crises bleek ook duurder dan in andere landen. Waar Duitsland bij de energiecrisis strakker begrotingsbeleid voerde, koos Frankrijk voor grootschalige steun aan particulieren en bedrijven—met als gevolg extra schuld en beperkte hervormingsruimte. Macron’s populariteit kreeg bovendien een klap door massale protesten (zoals de ‘Gilets Jaunes’), wat hem dwong tot nieuwe belastingvoordelen en uitstel van hervormingen. Frankrijk is hierdoor kwetsbaar voor renteschokken en een verlaging van kredietwaardigheid—problemen die direct voelbaar worden in heel Europa.​