Dit gebeurt er met je hersenen na een slaaptekort

donderdag, 01 mei 2025 om 00:00

Veel mensen worden ’s nachts wakker, soms zelfs op hetzelfde tijdstip. Maar waarom gebeurt dit eigenlijk? Hieronder lees je de belangrijkste oorzaken en wat je eraan kunt doen.

Wat zijn de meest voorkomende oorzaken?

Stress en piekeren Stress is een van de grootste boosdoeners. Als je veel aan je hoofd hebt, blijf je onbewust alert. Je hersenen schakelen dan sneller over naar de ‘waakstand’, waardoor je makkelijker wakker wordt. Ook piekeren of angst kan je nachtrust flink verstoren.
Slaapcyclus en biologische klok Je slaap bestaat uit verschillende cycli. Het is normaal om na elke cyclus even wakker te worden, maar meestal merk je daar niks van. Als je echter midden in een cyclus wakker wordt, kan het lastiger zijn om weer in slaap te vallen. Je biologische klok speelt ook een rol: als je lichaam gewend is om bijvoorbeeld rond 3 uur naar het toilet te gaan, gebeurt dat vaak elke nacht op hetzelfde tijdstip.
Lichamelijke oorzaken Slaapapneu (korte ademstops), een overactieve blaas, pijn, jeuk of andere lichamelijke klachten kunnen je uit je slaap halen. Ook een overactieve schildklier of andere medische problemen kunnen doorslaapproblemen veroorzaken.
Omgevingsfactoren Geluid, licht, een te warme of te koude kamer, of een slecht matras kunnen je slaap verstoren. Ook het gebruik van beeldschermen in de avond remt de aanmaak van melatonine, het slaaphormoon, waardoor je lichter slaapt.
Leefstijl en gewoontes Alcohol, cafeïne, zware maaltijden vlak voor het slapen, of juist met een lege maag naar bed gaan, kunnen je slaap verstoren. Ook te weinig beweging overdag of juist laat sporten kan invloed hebben.

Waarom word je altijd op hetzelfde tijdstip wakker?

Je lichaam werkt volgens een vast ritme, gestuurd door hormonen. Als je gewend bent geraakt om rond een bepaald tijdstip wakker te worden (bijvoorbeeld om naar het toilet te gaan of door een baby te troosten), blijft je biologische klok dat vaak herhalen. Ook externe factoren zoals geluiden of licht kunnen ervoor zorgen dat je op een vast moment wakker wordt.

Wat kun je doen om beter door te slapen?

Zorg voor een vast slaapritme: ga elke dag rond dezelfde tijd naar bed en sta op dezelfde tijd op.
Beperk schermgebruik in het uur voor het slapengaan.
Zorg voor een koele, donkere en stille slaapkamer.
Vermijd cafeïne, alcohol en zware maaltijden in de avond.
Probeer stress te verminderen door ontspanningsoefeningen, meditatie of een dagboek bij te houden.
Drink overdag voldoende, zodat je ’s avonds minder hoeft te drinken en minder vaak naar het toilet hoeft.
Raadpleeg je huisarts als je vermoedt dat je medische problemen hebt zoals slaapapneu of een overactieve blaas.

Kortom: ’s Nachts wakker worden is meestal normaal, maar als het vaak gebeurt en je er last van hebt, is het goed om te kijken naar je leefstijl, slaapomgeving en stressniveau. Soms is er een medische oorzaak, dus twijfel je? Overleg dan met je huisarts.