Is aspartaam dan toch ongezond?

Aspartaam zit overal. In kauwgom, light frisdrank, ‘zero’-toetjes en zoetjes voor in de koffie. Het idee is aantrekkelijk: wel zoet, geen calorieën. Maar een nieuwe muizenstudie zet opnieuw vraagtekens bij hoe onschuldig deze kunstmatige zoetstof werkelijk is.

Onderzoekers van het Spaanse Center for Cooperative Research in Biomaterials gaven mannelijke muizen gedurende een jaar kleine hoeveelheden aspartaam. Niet dagelijks, maar enkele dagen per twee weken. De dosis kwam overeen met ongeveer een zesde van de maximale dagelijkse inname die voor mensen als veilig geldt volgens de World Health Organization.

Op het eerste gezicht leek er weinig aan de hand. De muizen werden zelfs slanker dan hun soortgenoten: ze verloren gemiddeld 10 tot 20 procent lichaamsvet. Maar onder de motorkap ging het mis.

Bij de muizen die aspartaam kregen, pompte het hart minder efficiënt. De onderzoekers zagen subtiele veranderingen in de structuur en werking van het hart, die wijzen op verhoogde belasting. Geen acuut hartfalen, maar wel signalen dat het orgaan het zwaarder had dan normaal.

Ook in de hersenen doken zorgwekkende veranderingen op. De opname van glucose – de belangrijkste brandstof voor het brein – schoot eerst omhoog, maar kelderde later juist sterk. Dat kan betekenen dat hersencellen op termijn energie tekortkomen.

Die biologische veranderingen hadden ook gedragsmatige gevolgen. In geheugentests en doolhoven presteerden de aspartaam-muizen slechter. Ze bewogen trager en hadden meer tijd nodig om taken op te lossen, wat wijst op milde cognitieve achteruitgang.

Opvallend is vooral hoe mild het zoetstofregime was. “Het is zorgwekkend”, schrijven de onderzoekers, “dat een blootstelling die ruim onder de toegestane limiet voor mensen ligt en slechts enkele dagen per twee weken plaatsvindt, al leidt tot veranderingen in hart- en hersenfunctie.”

Tegelijk nuanceren de wetenschappers zelf hun bevindingen. De cognitieve effecten waren minder uitgesproken dan in eerdere studies waarin muizen dagelijks aspartaam kregen. Mogelijk dempen aspartaamvrije periodes de schade, zijn oudere dieren toleranter of treedt gewenning op.

En belangrijk: dit onderzoek is gedaan bij muizen en alleen bij mannetjes. Dat maakt directe conclusies voor mensen lastig. Dosering, studieduur en dieet spelen allemaal een rol. Toch past het resultaat in een groeiend patroon. Kunstmatige zoetstoffen zijn eerder in verband gebracht met veranderingen die samenhangen met dementie, aderverkalking en zelfs leverkanker, al is oorzakelijk bewijs bij mensen nog dun.

Aspartaam kan helpen om suiker en calorieën te vermijden en daarmee obesitas en diabetes tegen te gaan. Maar deze studie voedt de twijfel over waar de veilige grens precies ligt. De onderzoekers pleiten dan ook voor herziening van de huidige richtlijnen.

Bron: Science Alert