Waarom vrouwen veel vaker een beroerte krijgen dan mannen

Een beroerte wordt vaak gezien als een aandoening van oudere mannen, maar dat beeld klopt allang niet meer. Wereldwijd stijgt het aantal beroertes juist onder jongere vrouwen, vaak midden in hun carrière of gezinsleven. En dat heeft veel te maken met biologie, hormonen en maatschappelijke ongelijkheid.

Volgens de American Heart and Stroke Association krijgen in de VS jaarlijks zo’n 55.000 meer vrouwen dan mannen een beroerte. Vrouwen leven gemiddeld langer, maar hun herstel en kwaliteit van leven na een beroerte zijn vaak slechter. Zelfs wereldwijd blijkt dat vrouwen onder de 25 vaker een beroerte krijgen dan mannen van die leeftijd.

Tijdens de zwangerschap neemt het risico aanzienlijk toe. De bloeddruk stijgt, het bloed wordt dikker en het hart heeft meer te verduren. Aandoeningen zoals preeclampsie – hoge bloeddruk gecombineerd met orgaanschade – verhogen de kans op een beroerte niet alleen tijdens de zwangerschap, maar ook later in het leven.

Ook hormonale anticonceptie speelt een rol, vooral de combinatiepil met oestrogeen en progesteron. Die kan het bloed iets sneller doen stollen en de bloeddruk verhogen, vooral bij vrouwen boven de 35, rokers of vrouwen met migraine.

Wanneer de menopauze aanbreekt, daalt het oestrogeenniveau – een hormoon dat normaal gesproken de bloedvaten soepel houdt. Daardoor stijgt het risico op hart- en vaatziekten en beroertes. Hormonale substitutietherapie (HRT) kan sommige overgangsklachten verlichten, maar bepaalde vormen van HRT verhogen dat risico juist licht, met name bij vrouwen die laat met de behandeling beginnen.

Daarnaast zijn vrouwen gevoeliger voor aandoeningen die de bloedvaten aantasten, zoals migraine met aura en auto-immuunziekten (zoals lupus of reuma). Beide veroorzaken ontstekingen en vernauwingen in de bloedvaten, wat de kans op een beroerte vergroot.

Zorgongelijkheid maakt het probleem groter. In Engeland sterven zwarte vrouwen vier keer vaker aan zwangerschapsgerelateerde complicaties dan witte vrouwen; in de VS is dat risico voor zwarte vrouwen bijna dubbel zo hoog. Slechtere toegang tot zorg, hoge bloeddruk en vertraagde diagnoses spelen daarbij een grote rol.

Beroertes bij vrouwen worden bovendien vaker gemist. Naast de bekende symptomen – een scheve mond, slappe arm, spraakproblemen – ervaren vrouwen vaker hoofdpijn, misselijkheid of vermoeidheid. Die signalen worden nog te vaak afgedaan als stress of migraine, met soms fatale gevolgen.

Bron: Science Alert