"Ook met Samsom gaat PvdA het niet redden"

Diederik Samsom is dus de nieuwe hoop van de PvdA. De keuze voor de 40-jarige oud-activist van Greenpeace is al uitgelegd als de keuze voor een nieuwe generatie, wat zonder dat daarvoor echt argumenten worden aangevoerd ook altijd meteen betekent dat er 'een frisse wind' gaat waaien en 'de vernieuwing' een nieuwe stoot energie gaat krijgen.

Nooit wordt uitgelegd wat die 'vernieuwing' inhoudt en welke politieke keuzen er gemaakt gaan worden om de PvdA weer uit het slob te krijgen. Als het aan Samsom ligt, zal er niet met de VVD worden geregeerd. De liberalen zijn te veel 'naar rechts' opgeschoven en de nieuwe koers zal in elk geval 'een ruk naar links' betekenen.

Wat de nieuwe leider niet heeft duidelijk gemaakt, is wat zijn voorgangers fout hebben gedaan en waarom zij er niet in zijn geslaagd de kar weer vlot te trekken. Veel partijtijgers beweren dat het onder Wim Kok is fout gegaan, omdat toen 'de ideologische veren' zijn afgeschud. En ook Wouter Bos geldt nu als 'neoliberaal'. In diezelfde Bostijd is Samsom overigens in de Kamer gekomen en daarover hebben we hem toen nooit gehoord. Het lijkt ver meer op dat allerlei nostalgische krachten binnen de PvdA hun eigen wensen op de nieuwe leider projecteren en dat het dan bij toverslag weer zal goed komen. En Diederik weet vast wel raad met die etterbakken van PowNews.

Wat niemand zegt, is dat de PvdA in de verdrukking zit omdat zij voor het establishment staat. Die rol deelt zij met die andere bestuurspartij, het CDA. Je kunt je afvragen of de verschillen tussen die beide traditionele emancipatiepartijen nog wel zo groot zijn. Cultureel gezien wel, de PvdA is een oude concurrent van vooral de KVP, en waar het CDA vooral in de provincie domineerde, heerste de PvdA in de grote steden. Maar politiek inhoudelijk gezien zou je beide partijen als verdedigers van de verzorgingsstaat kunnen zien, een verzorgingsstaat die bovendien onder vuur ligt.

Tegelijk is het politieke centrum in Nederland, waar PvdA en CDA van oudsher thuishoren, disfunctioneel. De kiezers schieten alle kanten op, ook omdat de gevestigde partijen zo stuurloos zijn. Wat ligt dan meer voor de hand wanneer 'sociale partijen' als PvdA en CDA steun bij elkaar zoeken en hun oude achterhaalde tegenstellingen van zich afschudden. Dat schept bovendien een alternatief voor de populistische uitdagers van links (SP) en rechts (PVV).

Maar van de vijf PvdA'ers die voor het leiderschap kandideerden, hebben we niemand hierover gehoord, ook Diederik Samsom niet. Het moet allemaal weer naar links, terwijl de natuurlijke plaats van de sociaaldemocratie in het midden ligt. En de enige die mogelijk wel afstand van zo'n SP-light had kunnen nemen, de uit Limburg afkomstige Frans Timmermans, was geen kandidaat, omdat hij na zijn uitgelekte e-mail als 'Brutus' werd gezien.

Het zal dus nog wel even duren voordat de PvdA zich de eigen successen uit het verleden weer weet te herinneren. Die successen lagen niet bij Joop den Uyl of de activistische bevlogenheid in de jaren zeventig, maar bij het degelijke rooms-rood uit de tijd van Willem Drees. De keuze voor Samsom is daar totaal mee in strijd.