Liberale omroeppolitiek moet kunnen

Nederland heeft een traditie hoog te houden wat het bespotten van godsdiensten betreft. Onze beste cabaretier, Freek de Jonge, was een domineeszoon, net als Seth Gaaikema, en in de jaren zestig en zeventig hadden we Fons Jansen die het rijke roomse leven op de hak nam en het NCRV-programma Farce Majeure, dat met kiele kiele Koeweit de woede wekte van malle oliesjeiks. De moslimwereld werkt op onze lachspieren. Rudi Carell zorgde in Duitsland ooit voor opschudding met een sketch waarin een woedende damesmenigte slipjes gooide naar ayatollah Khomeini. Dat vonden de moellahs niet leuk, en de Duitse regering ook niet.

Het is dus niet vreemd dat de AVRO op z'n tellen past als de islam het mikpunt van humor is. De teentjes zijn in Mekka langer dan in Rome. Gisteravond nam de omroep na lang beraad het besluit om een fragment te schrappen in het programma Neonletters, waarin twee grappenmakers met elkaar in een bokswedstrijd op de vuist gingen, verkleed als God en Allah om de frictie tussen beide wereldgodsdiensten te laten zien. Voor de zekerheid was Allah daar al niet herkenbaar in beeld gebracht. 'Omdat je Allah niet mag afbeelden.' Een scherpslijper in de leer van het vrije woord zou daarin al een concessie kunnen zien, en dus een hellend vlak – van de grappenmakers.

Uiteindelijk schrapte de AVRO de scène omdat het 'geen kijkers wil kwetsen en het fragment niet grappig genoeg was voor al het stof dat het mogelijk kon doen opwaaien.' Zwichtte de AVRO daarmee voor Allah? Welnee, door de knieën gaan voor Allah doen alleen echte moslims en dit past helemaal in het profiel van een liberale publieksomroep die zich op de mainstream richt. De AVRO stond nooit bekend als een omroep die taboes wilde doorbreken en conflicten zocht, maar eerder als een club die het samen leuk en gezellig wil houden. De AVRO staat voor neutraliteit en Hollands pragmatisme. Daarin passen geen harde grappen, zelfs geen melige als je daarmee licht ontvlambare groepen tegen de haren in kunt strijken.

Dit is geen censuur, maar liberale omroeppolitiek. Het staat de humoristen vrij met hun grappen naar andere omroepen (de vrijgevochten dominees van de VPRO bijvoorbeeld) uit te wijken als ze daar wel in de smaak vallen. Maar misschien heeft de AVRO nog gewoon gelijk ook. We zullen het nooit weten, want de scène is niet uitgezonden. Maar indachtig alle flauwiteiten die in Nederland sinds jaar en dag over godsdiensten worden verkocht, zou het fragment inderdaad wel eens niet zo leuk kunnen zijn geweest. En humor die niet leuk is en ook nog eens platgetreden paden betreedt, dat mag niet. Verplicht meelachen met de goegemeente, erger kunnen onze humoristen het niet maken.