Het Kwade in de mens bestaat niet

Een joodse opvoeding doorspekt met horrorverhalen over de nazi's vormden bij Simon Baron-Cohen, hoogleraar psychologie en psychiatrie aan de Cambridge University, de basis om het waarom van menselijke wreedheid te bestuderen: van straatgevechten tot moorden door psychopaten tot genocide. Hij vroeg zich af hoe de mens zo wreed kan zijn en is nu tot de conclusie gekomen dat Het Kwade in de mens niet voldoet als verklaring.

Baron-Cohen heeft een boek geschreven, getiteld 'Zero Degrees of Empathy' in de UK en 'The Science of Evil' in de USA, waarin hij ervoor pleit om Het Kwade te vervangen door een wetenschappelijke verklaring waarom mensen moorden en martelen, nl. door een gebrek aan empathie. Empathie is volgens hem één van de meest waardevolle hulpbronnen in onze wereld, die jammer genoeg onderbenut blijft. Hij maakt daarbij een onderscheid tussen 2 elementen van empathie: 1. de behoefte om andermans gevoelens en gedachten te leren kennen; en 2. de motivatie om adequaat te reageren op die gedachten en gevoelens van de ander.

Erosie van empathie brengt wereldwijd het welzijn van de gemeenschap in gevaar, zowel op kleine (bv. in een familie) als op grote schaal (bv. tussen landen). Als we allemaal onze empathische vermogens beter zouden benutten en de waarde ervan zouden erkennen, zouden slepende conflicten zoals die tussen Palestijnen en Israëli's kunnen worden opgelost. Als voorbeeld noemt hij de 'meeting of minds' van Nelson Mandela en de Zuid-Afrikaanse president F. Dan W de Klerk die in de jaren '90 hielp om eind te maken aan de apartheid.

De psychiater (Captain G.M. Gilbert), die in Neurenberg met de meeste topnazi's lange gesprekken voerde, concludeerde:

Baron-Cohen schetst een 'empathie spectrum', variërend van nul tot zes graden en een test, die resulteert in een 'empathie quotiënt'. Psychopaten, narcisten, en mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis zitten aan de onderkant van de schaal. Deze mensen hebben 'nul graden empathie', volgens hem. De meesten van ons zitten ergens in het midden. Bovendien ziet hij een gebrek aan empathie niet als een handicap of een ziekte: empathie is een vaardigheid die je kunt aanleren.

Bron(nen): Reuters Zero Degrees of Empathy The Science of Evil