De kabinetsformatie gaat sneller dan ooit: al twee keer mislukt

Het is nog te vroeg voor een kabinet, of dat nou Paars of rechts is. Dáárom wilde CDA-leider Maxime Verhagen eind vorige week niet aanschuiven bij PVV en VVD en dáárom zei VVD-leider Mark Rutte ‘op dit moment’ en ‘nu’ geen perspectief te zien op een kabinet Paarsplus met PvdA, D66 en GroenLinks, zegt de Volkskrant.
Rutte heeft als leider van de grootste partij hoge verwachtingen gewekt door vóór de verkiezingen te zeggen dat hij vóór 1 juli een kabinet wil. En alle partijen hameren erop dat te lang aanmodderen bij de huidige de crisis onverantwoord is. Maar in vergelijking met eerdere formaties gaat het ook in hoog tempo: nog maar anderhalve week bezig en nu al twee combinaties voorlopig mislukt! Mogelijk ligt Rutte’s werkelijke voorkeur bij Paars-plus. Bijvoorbeeld omdat de meerderheid van een zetel van een rechtse combinatie hem te link is, hij Wilders niet vertrouwt, het CDA hem te instabiel is, of zelfs omdat hij stiekem denkt dat hij met PvdA, GroenLinks en D66 mooie dingen zou kunnen doen.

Welke overweging domineert, doet er niet toe: ook dan is het te vroeg. Belangrijkste factor is wederom Verhagen. Die heeft immers niets uitgesloten. Hij heeft slechts gezegd dat hij eerst wil dat de grootste partij en de grootste winnaar om tafel gaan.

Zolang Verhagen niets uitsluit, blijft hij boven de markt hangen. Daarmee blijven ook de alternatieven voor Paars-plus open. Zolang dat zo is, kan Rutte niet goed uitleggen waarom hij in een kabinet met drie linkse partijen zou stappen. Opvallend is, zegt Trouw, dat niemand stiekem naar spreekt over de anderen. Het gaat allemaal gesloten en beleefd. Ze weten dat ze elkaar nog nodig hebben.

Als Rutte al kiest voor Paars-plus, moet hij die keuze kunnen brengen als uiterste noodzaak. Liefst zou Verhagen die uiterste noodzaak moeten verwoorden, door expliciet ‘nee’ te zeggen tegen deelname van het CDA. Én de mogelijkheid van een extraparlementair of minderheidskabinet is weer een stapje dichterbij gekomen: het scenario voor als verder niets werkt.

Bronnen: de Volkskrant (betaald gedeelte, De Pers, FD-Digitale krant)