Ha buurman, wedstrijd gezien? Biertje?

Nu Oranje op het WK de kwartfinale heeft bereikt, zal de Oranjegekte, in ieder geval tot en met vrijdag, nog verder toenemen. Die nationale voetbalkoorts heeft bovenal een positief effect op de maatschappij, stelt sociaal psycholoog Martijn van Zomeren. Volgens Van Zomeren, verbonden aan de faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen, draagt de Oranjegekte bij aan een tijdelijke vorm van harmonie in de samenleving. ‘Het is een soort vluchtheuvel waar mensen even kunnen schuilen in tijden waarin zij heel erg op zichzelf zijn aangewezen.’ In een maatschappij waarin individualisering een steeds grotere rol inneemt, zou het zo maar kunnen dat het Oranjegevoel er toe leidt dat mensen weer bij elkaar komen, is het niet in de kroeg of in de huiskamer, dan wel buiten voor grote tv-schermen. Dat is geen nationalisme, maar gemeenschapszin. Dat heeft te maken met het hervinden van wat mensen gemeenschappelijk hebben.

Zo’n groepsidentiteit blijkt voor mensen vooral belangrijk in situaties van competitie tussen groepen. Tijdens de WK wordt de groepsidentiteit geactiveerd. Mensen gaan dan door de ‘wij-bril’ naar de wereld kijken. De verschillen binnen de eigen groep worden verkleind en de verschillen met de andere groep worden overdreven. Volgens de sociaal psychologie wordt daardoor ook het gedrag beïnvloedt: iedereen kruipt nog meer toe naar de mensen die op hem of haar lijken. En daarvan zijn er ineens veel meer, omdat iedereen tot dezelfde groep behoort. Dus schrik niet als een buurman die je nooit gedag zegt opeens vraagt: ‘Wedstrijd gezien?’ Het zou het begin kunnen zijn van een sociaal buurtleven.

Bron(nen): Rijks Universiteit Groningen