AI zorgt voor doorbraak in de zorg: straks veel snellere diagnose van kanker en hartaanval

Kunstmatige intelligentie verovert in hoog tempo de zorg. Nieuwe toepassingen kunnen ziektes eerder opsporen dan artsen en zelfs voorspellen of iemand in de toekomst ziek wordt. "Het belang voor patiënten is groot.’’

Misha Luyer, oncologisch chirurg in het Catharina Ziekenhuis werkte zes jaar met de TU Eindhoven aan software die alvleesklierkanker op CT-scans kan herkennen. Het systeem ziet afwijkingen gemiddeld vier weken eerder dan een radioloog.

"Dit betreft een van de dodelijkste vormen van kanker die er bestaan", zegt hij. "Hoe vroeger je die ontdekt, hoe groter de overlevingskansen voor een patiënt.’’ Vaak wordt de ziekte pas ontdekt in een laat stadium, waardoor genezing nauwelijks meer mogelijk is.

Bij een onderzoek met honderden CT-scans bleek dat bij een op de vijf patiënten de tumor eerder te zien was geweest met AI. Toch is het systeem nog niet klaar voor breed gebruik. "Over vier jaar zal dit wel kunnen’’, verwacht Luyer.

Volgens hem kan alvleesklierkanker soms gemist worden, zeker door minder ervaren radiologen. AI kan daarbij dienen als tweede paar ogen. "AI is zelflerend dus zal steeds beter worden’,’ zegt hij.

Ook bij hartziekten liggen grote kansen, vertelt Geert Litjens, hoogleraar medische AI aan het Radboudumc. "AI is in de zorg echt met een opmars bezig’’, zegt hij.

Litjens ziet veel mogelijkheden bij hart- en vaatziekten. Vlak voor een infarct zijn er al lichamelijke signalen meetbaar. Als die data, bijvoorbeeld van smartwatches, goed worden geanalyseerd, kan een algoritme mensen vooraf waarschuwen. "Zo is iemand er op tijd bij en kan hij nog medische hulp zoeken’’, aldus Litjens.

Voor ziektes die langzaam ontstaan, zoals dementie, is dat lastiger. Daarvoor zijn jarenlang gegevens nodig voordat patronen zichtbaar worden.

AI ondersteunt artsen nu vooral bij diagnoses, maar helpt steeds vaker ook bij keuzes voor behandelingen. Bij prostaatkanker kan vooraf worden voorspeld of hormoontherapie zinvol is. "AI kan nu al bij sommige ziekten zien welke behandeling het beste resultaat geeft’’, zegt Litjens.