Wortels van racisme al bij apen aanwezig

Mensen hebben vooroordelen tegenover anderen op grond van hun etnische achtergrond, hun religie en politieke voorkeuren. Maar waar komt die neiging vandaan? Recent onderzoek bij apen suggereert dat de wortels ervan in de evolutie liggen.

Een team van psychologen reisde naar Cayo Santiago, een onbewoond eiland ten zuidoosten van Puerto Rico, ook wel Apeneiland genoemd, om het gedrag van resusapen te bestuderen. Net als mensen leven resusapen in groepen en gaan ze hechte sociale relaties aan. De apen hebben ook de neiging om op hun hoede te zijn voor hen die zij als potentieel bedreigend beschouwen.

Om na te gaan of de apen onderscheid maken tussen de insiders of de wij-groep enerzijds en de outsiders of de zij-groep anderzijds, maten de onderzoekers hoe lang de apen naar een foto van het gezicht van een insider staarden versus naar een foto van een outsider aap. In verschillende proeven staarden de apen langer naar de gezichten van buitenstaanders. Dit zou suggereren dat de apen meer op hun hoede zijn bij het zien van outsider gezichten.

Het zou echter ook zo kunnen zijn dat een outsider meer nieuwsgierigheid wekt. Om dat uit te sluiten, maakten de onderzoekers gebruik van het feit dat mannelijke resusapen hun eigen groep verlaten als ze geslachtsrijp zijn. Dat maakte het mogelijk om een onderscheid te maken tussen bekende outsiders (mannetjes die tot voor kort tot de eigen groep behoorden) en minder bekende insiders (mannetjes die recent tot de eigen groep waren toegetreden). Ook dan bleven de apen langer naar de outsiders staren. Het behoren tot de eigen groep was dus belangrijker dan het al dan niet kennen van de aap.

De psychologen ontwierpen ook een test om na te gaan of de apen negatieve associaties hadden bij outsiders. Dat bleek zo te zijn. Als een foto van een insider samen met iets prettigs (bv. fruit) getoond werd en de foto van een outsider samen met iets negatiefs (bv. een spin), verloren de apen snel hun interesse. Als echter de foto van een insider samen met een spin getoond werd, keken de apen daar heel lang naar. Kennelijk vinden ze het verwarrend als een insider geassocieerd wordt met iets slechts. En hetzelfde gold voor associaties tussen outsiders en positieve dingen.

De onderzoekers concluderen dat er wel degelijk een evolutionaire basis is voor vooroordelen. Volgens anderen zijn vooroordelen specifiek voor de mens, omdat ze complexe redeneringen vereisen. Zo bleek uit eerder onderzoek dat mensen meer geneigd zijn om bevooroordeeld te zijn als ze herinnerd werden aan hun sterfelijkheid, of als hun hun gevoel van eigenwaarde een knauw had gekregen. Omdat het besef van sterfelijkheid en een zelfbeeld aan mensen is voorbehouden, dacht men dat dit met vooroordelen ook zo was. Het gedrag van de resusapen toont aan dat het besef van wij versus zij ook al bij apen aanwezig is.

Bron(nen): Scientific American