Waarom de tijd sneller lijkt te gaan naarmate je ouder wordt (en het ligt niet aan je herinneringen)

Italiaanse en Duitse onderzoekers doken in deze vraag door 120 mensen tussen de 20 en 91 jaar te ondervragen. De resultaten bevestigen wat we eigenlijk al wisten: hoe ouder je bent, hoe sneller de afgelopen tien jaar voorbij leken te gaan. Maar de reden daarvoor is verrassend anders dan wat wetenschappers altijd dachten.

De gangbare theorie was simpel: naarmate je ouder wordt, gebeuren er minder nieuwe dingen. Je routine wordt vaster, er zijn minder spannende momenten, dus je hebt minder herinneringen. En met minder herinneringen voelt een periode korter. Logisch toch?

Maar dit blijkt niet te kloppen. De onderzoekers vroegen deelnemers om in negentig seconden zoveel mogelijk persoonlijke gebeurtenissen uit de afgelopen tien jaar op te noemen. Verrassend genoeg had het aantal herinneringen dat mensen konden ophalen geen enkele invloed op hoe snel de tijd voorbij leek te zijn gegaan.

Sterker nog: oudere mensen beschreven hun herinneringen juist als levendiger en betekenisvoller dan jongere mensen. De kwaliteit van hun geheugen was dus prima. Wat wel verandert met de leeftijd, is iets subtielers.

De doorbraak kwam toen de onderzoekers naar cognitieve testen keken. Specifiek naar het vermogen om nieuwe informatie te onthouden. Ze lieten mensen zes woorden horen en vroegen ze daar een paar minuten later naar. Oudere deelnemers presteerden hier slechter op.

En dit verminderde vermogen om nieuwe informatie op te slaan bleek wel sterk samen te hangen met het gevoel dat de tijd sneller gaat. Het gaat dus niet om hoeveel je je herinnert van vroeger, maar om hoeveel nieuwe dingen je brein nog dagelijks opslaat.

De theorie die hieruit volgt is intrigerend. Naarmate je ouder wordt, slaat je brein steeds minder nieuwe informatie op. Daardoor worden er gewoon minder nieuwe herinneringen gevormd.

Wanneer je dan terugkijkt op de afgelopen tien jaar, voelt het alsof er een mismatch is. Je verwacht onbewust een bepaalde hoeveelheid nieuwe herinneringen voor zo'n lange periode, maar die zijn er gewoon niet. Het resultaat: het voelt alsof die tien jaar in een oogwenk voorbij zijn gevlogen.

Interessant genoeg zagen de onderzoekers dit effect alleen bij langere periodes. Bij de vraag hoe snel het afgelopen jaar voorbij ging, speelde leeftijd geen rol. Dat zou kunnen komen doordat een jaar maar een klein deel van je leven is. Bij tien jaar is de proportie groter, waardoor het verschil in geheugenopslag opvallender wordt.

Het onderzoek doet denken dat het belangrijk is om je brein uitgedaagd te houden. Blijf nieuwe dingen leren, zoek nieuwe ervaringen op en doorbreek je routines. Niet om meer herinneringen te verzamelen, maar om je brein alert te houden in het opslaan van nieuwe informatie.

Bron: PsyArXiv