Wetenschappers ontdekken per ongeluk antibioticum dat 100 keer krachtiger is tegen superbacteriën

De wetenschappers onderzochten methylenomycine, een antibioticum dat wordt geproduceerd door de bodembacterie Streptomyces coelicolor. Deze stof heeft een ongebruikelijke structuur: een vijfhoekige ring met diverse chemische groepen die eraan vastzitten. Om te begrijpen hoe de bacterie dit ingewikkelde molecuul precies in elkaar zet, gingen de onderzoekers stap voor stap de productielijn ontmantelen.

Ze schakelden telkens één gen uit dat verantwoordelijk is voor een bepaalde productiestap. Vervolgens keken ze welke tussenproducten zich ophopen als die stap niet meer uitgevoerd kon worden. Zo kun je precies in kaart brengen welk enzym wat doet in het assemblageproces.

Toen ze het gen mmyE uitschakelden, gebeurde er iets onverwachts. Er hoopten zich twee nieuwe stoffen op: premethylenomycine C en premethylenomycine C lactone. Deze verbindingen bleken halffabricaten te zijn in de productieketen. Maar toen de onderzoekers ze testten tegen verschillende ziekteverwekkers, scoorden deze tussenproducten verrassend goed.

Premethylenomycine C lactone bleek 10 tot 100 keer effectiever dan de normale methylenomycine tegen een reeks bacteriën. Vooral opmerkelijk was de werking tegen een aantal gevreesde ziekenhuisbacteriën.

De onderzoekers testten ook of de bacteriën snel resistentie konden ontwikkelen tegen het middel. Als controle gebruikten ze vancomycine, een antibioticum dat als alternatief wordt gebruikt wanneer bacteriën resistent zijn tegen penicilline. Tegen vancomycine ontwikkelden de bacteriën een achtmaal hogere resistentie, maar tegen het nieuwe middel bleef de gevoeligheid onveranderd.

De verbindingen zijn wel nog niet getest in proefdieren, laat staan in mensen. Er moet dus nog een lange weg worden afgelegd voordat hieruit mogelijk een nieuw medicijn komt.

Bron: Journal of the American Chemical Society