We weten het wel: in landen als Frankrijk of Spanje hoef je maar een keertje te kuchen of je krijgt een antibioticakuur voorgeschreven. In Nederland zijn we daar veel voorzichtiger mee. Dat blijkt ook uit cijfers.
Het is deze week World Antimicrobial Resistance Awareness Week en de boodschap is duidelijk: onze belangrijkste medicijnen beginnen hun kracht te verliezen. Antibiotica, antivirale middelen, antischimmelmiddelen en antiparasitaire middelen - allemaal bedoeld om infecties bij mensen, dieren en planten te bestrijden - werken steeds minder goed. En dat raakt ons allemaal.
Dat resistentie ontstaat, is normaal. Bacteriën en virussen veranderen voortdurend. Maar wij mensen versnellen dat proces enorm doordat we te vaak antibiotica gebruiken. Het gevolg? Slimme bacteriestammen waar onze medicijnen niks meer tegen inbrengen. En dat zet de basis van de moderne geneeskunde op het spel, van eenvoudige blaasontstekingen tot chemotherapie en keizersnedes.
Nederland bungelt onderaan en dat is positief
Een nieuw rapport van de OECD laat zien dat landen totaal anders omgaan met antibiotica. In 2023 stond Griekenland bovenaan: 26,7 dagelijkse doses per 1.000 mensen. Dat is bijna drie keer zoveel als in landen zoals Zweden en Nederland (8,7 en 8,8). In ons land worden na Zweden de minste antibiotica gebruikt. Het gemiddelde binnen de OECD is 16.
Goed nieuws: in veel landen daalt het gebruik langzaam. Finland en Canada boekten de scherpste dalingen sinds 2013. Maar de boodschap van de OECD is helder: antibiotica horen alleen voorgeschreven te worden als er duidelijk bewijs is dat ze nodig zijn.
Een andere, minder zichtbare route naar resistentie loopt via ons bord. In sommige landen krijgen dieren preventief antibiotica om sneller te groeien of ziektes te voorkomen. Daardoor kunnen resistente bacteriën via vlees of zuivelproducten bij mensen terechtkomen. In 2020 was het gebruik van antibiotica in de veehouderij bijzonder hoog in landen als Thailand, China en Australië. Landen zoals Noorwegen, Zweden en het Verenigd Koninkrijk gebruiken ze juist veel spaarzamer.